Özet:
Koyun ve keçilerde solunum sistemi hastalıklarının en önemli nedenleri fiziksel ve kimyasal stres faktörleri ile virüs ve bakterilerdir. Akciğer, oksidanlardan en çok etkilenen organdır. Oksidanların olumsuz etkilerinin önlenmesi amacıyla organizma antioksidatif savunma sistemleri geliştirmiştir. Bu çalışmada, enzootik pneumonili besi kuzularının tedavisine antioksidan olarak E vitamini ve selenyum eklenmesinin total oksidan statü (TOS) ve total antioksidan kapasite (TAC) üzerine etkinliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada antibiyotik kullanılan 8 (I. gurup), antibiyotik + vitamin E kullanılan 8 (ll. gurup) ve antibiyotik+vitamin E+ selenyum kullanılan 8 (lll. gurup) olmak üzere toplam 24 adet enzootik pnömonili kuzu kullanılmıştır. Tüm guruplardan 0, 1 ve 5. günlerde kan örnekleri alınmıştır. Grup içi günler arası TAC verilerinde I. grupta; 0. güne kıyasla 5. günde (1,0 ± 0,16 - 0,72±0,10) aynı zamanda II. grupta; 0. güne kıyasla 1. günde (0,99 ± 0,15 - 0,82±0,10) ve 5. günde (0,99 ± 0,15 - 0,79±0,08) istatistikî olarak önemli düşüş görülmüştür. TOS verilerinde ise I. grupta; 0. güne kıyasla 5. günde (7,78±2,38 - 6,55±1,04) ve III. grupta; 0. güne kıyasla 1. günde (6,94±1,73 - 5,83±1,27) istatistikî olarak önemli düşüş görülmüştür. Yine III. grupta 1. güne göre 5. günde istatistikî olarak önemli (5,83±1,27 - 7,25±1,11) bir artış görülmüştür. Gün içi gruplar incelendiğinde ise TAC ve TOS değerleri yönünden herhangi bir fark görülmemiştir. Anahtar Kelimeler: Enzootik pnömoni, kuzu, total oksidan statü, total antioksidan kapasite
Physical and psychological stress factors, viral, bacterial agents are the most common causes of respiratory system diseases in sheep and goats. Lung is the most affected organ from negative effects of oxidants. Organism develops antioxidative defense systems to prevent negative effects of oxidants. In this study, efficacy of Vitamin E and Selenium addition to the treatment of enzootic pneumonia on total Oxidant status (TOS) and total antioxidant capacity (TAC) in lambs were investigated. In the study; antibiotic administered 8 lambs (group I), antibiotic-Vitamin E administered 8 lambs (Group II), antibiotic+Vitamin E+ Selenium combination administered 8 lambs (group III), totally 24 lambs with enzootic pneumonia were used as material. In all groups, blood samples were obtained at 0, 1st and 5th days. In intragroup TAC data; between days; compared with day 0, significant decrease (1,0 ± 0,16 - 0,72±0,10) at day 5 in group I; compared with day 0, significant decreases (0,99 ± 0,15 - 0,82±0,10) at 1st day at day 5 (0,99 ± 0,15 - 0,79±0,08) were determined in group II. According to TOS data; compared with day 0, significant decrease (7,78±2,38 - 6,55±1,04) at 5th day in group 1 and significant decrease in day 1 (6,94±1,73 - 5,83±1,27) was observed. Also; compared with day 1, significant increase (5,83±1,27 - 7,25±1,11) at 5th day was determined in group III. According to daily changes; regarding TAC and TOS values, no significant differences were determined. Key words: Enzootic pneumonia, lamb, total oxidant status, total antioxidant capacity
