Hemodiyaliz hastalarının beslenme durumları ve uyku kalitesi arasındaki ilişki / The relation between nutritional status and sleeping quality of the hemodialysis patients

Abstract

Bu çalışma hemodiyaliz hastalarının beslenme durumunun uyku kalitesi üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Yuvalanmış vaka-kontrol tipindeki bu çalışmanın evrenini Dicle Üniversitesi ve Diyarbakır Araştırma ve Uygulama Hastanesinde hemodiyalize giren 105 hasta, örneklemini ise araştırmanın sınırlılıklarına uyan 84 hasta oluşturmuştur. Veri toplamada; araştırmacı tarafından hazırlanan sosyo-demografik özellikleri, biyokimyasal bulguları ve antropometrik verileri içeren anket formu, hastaların uyku kalitesini değerlendirmek için Pittsburgh uyku kalitesi indeksi, beslenme durumunu değerlendirmek için Türkiye'ye uyarlanmış Arizona Food Frequency Questionnaire kullanılmıştır. Analizlerde gruplanmış veriler için ki-kare, bağımsız değişkenlerin sürekli verileri için bağımsız gruplarda t testi ve uyku kalitesi üzerindeki risk değişkenlerini belirlemek için lojistik regresyon analizinden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda hastaların %51.2'sinin uyku kalitesinin kötü, %48.8'nin uyku kalitesinin iyi, genel yaş ortalamasının 44±13.0, uyku kalitesi kötü olanların yaş ortalamasının 41.1±13.3, iyi olanların 37.4±11.8 olduğu ve iki grup arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Lojistik regresyon analizinde yaş ve et-sakatat-peynir-yumurta besin grubu, uyku kalitesi ile ilişkili risk faktörleri olarak saptanmıştır. Ayrıca meyve besin grubunu az tüketenlerin uyku kalitesinin kötü olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Albümin, prealbümin, total lenfosit değerleri uyku kalitesi kötü olanlarda düşük bulunmuş ve gruplar arasında anlamlı fark saptanmıştır (p<0.05). Uyku kalitesi kötü olanlarda gastrointestinal şikayetlerin (özellikle mide ağrısı ve gaz problemi) fazla olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda hastaların albümin ve prealbümin değerlerinin yakından takip edilmesi ve olası protein açığının en kısa sürede kapatılması, gastrointestinal şikayetlerin gözardı edilmemesi ve özellikle yaşlı hastaların uyku sorunları açısından desteklenmesi önerilebilir. Anahtar kelimeler: Hemodiyaliz, Beslenme Durumu, Uyku Kalitesi. The population of nested case-control study was constituted on 105 hemodialysis patients were treated in the hemodialysis clinics of Dicle Universty and Diyarbakır Hospital. The sample of study contains 84 patients who are selected after the study limitations. The questionnaire form was prepared by the researcher contains social demographic characteristic, biochemical and anthropometric data, Pittsburgh Sleep Quality Index was evaluated the sleeping quality of patients, Arizona Food Frequency Questionnaire was adapted for Turkish nutritional consumption were used. Lojistic regression analysis was used to the determine the risk variables of sleeping quality, student?s t test to compare the means of two independent groups and chi-square test for categorical data. The percent of the patients with poor sleeping and good sleeping quality were found as follow as respectively, 51.2% and 48.8%. The mean age of all patients was 44±13.0. The mean age of patients has poor and good sleeping quality were significantly difference with the values of 41.4±13.3, 37.4±11.8 respectively (p<0.05). Age and meat consumption variables were found as the risk factor for the quality of sleeping by using lojistic regression analysis. However, the poor sleeping quality group has found to consume the fruits less than the group has good sleeping quality. The values of albumin, prealbumin, total lymphocyte were found lower in the group has poor sleeping quality than the group has good sleeping and these differences were found significant (p<0.05). GİS complaints especially stomachache and flatulence problems were found in the group which has poor sleeping quality. It was suggested that according to the outcomes of the current study was to follows the