Harran ovasındaki bazı toprak serilerinin fosfor fraksiyonları

Abstract

Fosfor (P), bitki gelişimi için mutlak gerekli bir bitki besin elementidir. Ülkemizin farklı bölgelerinde P ile ilgili bazı çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, Harran Ovası topraklarında bitkiye yarayışlı P (Olsen P) (PY) içeriklerini ortaya koymak için sınırlı sayıda çalışmanın yapılmış olması araştırmada inorganik P (Pİ), organik P (PO) ve toplam P (PT) içeriklerinin belirlenmesi ihtiyacını ortaya koymuştur. Bu çalışmada Harran Ovası’nda 16 noktadan farklı toprak derinliklerinde (0-20, 20-40, 40-60 cm) yapılan genel toprak analizlerinde yüksek pH değerine (7.6-8.7), düşük organik madde (OM) (%0.1-1.6) ve tuz içeriğine (0.5-15.4 dS m-1), yüksek kireç (%14-38) ve katyon değişim kapasitesi bakımından incelendiğinde (34-66 cmol kg-1) sahip oldukları belirlenmiştir. Tekstür bakımından ise killi bir bünyeye sahip olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda istatiksel değerlendirmeler dikkate alındığında P T içeriği sırası ile 0-20 cm’de 343-894 mg kg-1, 20-40 cm’de 313-881 mg kg-1, 40-60 cm’de 298-551 mg kg-1 arasında değiştiği, Pİ’nin 0-20 cm’de 307-835 mg kg-1, 20-40 cm’de 281-847 mg kg-1, 40-60 cm’de 280-539 mg kg-1 arasında değiştiği, PO’nın 0-20 cm’de 17-60 mg kg-1, 20-40 cm’de 15-38 mg kg-1, 40-60 cm’ de 7-39 mg kg-1 arasında değiştiği, PY’ nin 0-20 cm’de 2-36 mg kg-1, 20-40 cm’ de 1-23 mg kg-1, 40-60 cm’ de 0.2-21 mg kg-1arasında değiştiği belirlenmiştir. Sonuç olarak bütün serilerden elde edilen sonuçlar, genel olarak üst katmandan derinlere inildikçe P içeriklerinde azalma eğilimi gözlenmiştir. Bunun P’li gübre ilavesinin genel olarak toprağın ilk 0-20 cm derinliğinde yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır.