İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile bu okullarda görevli öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki (Ş.urfa ili örneği) / Study is to investigate the relationship between transformational leadership characteristics of elemetary school principals and the organizational commitments of these school teachers.

Abstract

Bu arastırmanın amacı ilkögretim okulu yöneticilerinin dönüsümcü liderlik özellikleri ile ögretmenlerin okullarına baglılıkları arasındaki iliskiyi tespit etmektir. Arastırma betimsel-tarama modelinde bir arastırmadır. Arastırmada müdürlerinin dönüsümcü liderlik özelliklerini tespit etmek amacıyla ?Çok Faktörlü Liderlik Anketi?, ögretmenlerin örgütsel baglılıklarını ölçmek için de ?Örgütsel Baglılık Ölçegi? kullanılmıstır. Arastırmanın evrenini Sanlıurfa ili merkezdeki 60 ilkögretim okulunda görev yapan 1252 ögretmen olusturmustur. Arastırmada tesadüfi örnekleme yoluna gidilmis, 700 ögretmene anket uygulanmıs, 600 ögretmenden kullanılabilir anket geri dönmüstür. Buna göre geri dönüsüm oranı % 85'tir. Arastırmada verilerin istatistiksel analizinde, aritmetik ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde hesapları, t- testi, bir boyutlu varyans analizi, Scheffe ve Dunnett C testleri ile çoklu regresyon analizi teknigi kullanılmıstır. Arastırma sonunda ögretmenler okullarındaki müdürlerinin, dönüsümcü liderlik özelliklerine sahip olmada tüm boyutlarda ?çogunlukla? düzeyinde katılım göstermislerdir. Ögretmenlerin bu konudaki algıları cinsiyet, mezun olunan ögretmen okulu, ögrenim düzeyi ve bulundugu okuldaki çalısma süresine göre anlamlı sekilde farklılık göstermemistir. Arastırmaya katılan ögretmenler, örgütsel baglılıgın uyum boyutundaki ifadelere ?az katılıyorum? düzeyinde bir katılım gösterirken, ögretmenlerin örgütsel baglılıkları cinsiyet, mezun olunan ögretmen okulu, ögrenim düzeyi ve bulundugu okuldaki çalısma süresi bakımından anlamlı farklılık göstermemistir. Örgütsel baglılıgın özdeslesme boyutunda ögretmenler ?çok katılıyorum? düzeyinde katılım göstermislerdir. Ögretmenlerin cinsiyet degiskenine iliskin görüslerinde anlamlı bir farklılık oldugu görülmüstür. Buna göre kadın ögretmenler bu boyutta erkek meslektaslarına oranla okullarına daha yüksek düzeyde baglılık göstermektedir. Mezun olunan ögretmen okulu degiskenine göre de ögretmenler arasında anlamlı farklılık bulunmustur. Buna göre bu boyutta diger fakülte mezunları hem egitim fakültesi hem de fen edebiyat fakültesi mezunlarından daha çok okullarına baglılık duymaktadır. Örgütsel Baglılıgın içsellestirme boyutundaki ifadelere de ögretmenler ?çok katılıyorum? düzeyinde katılım göstermislerdir. Ögretmenlerin cinsiyet degiskenine iliskin görüslerinde anlamlı bir farklılık oldugu görülmüstür. Buna göre kadın ögretmenler bu boyutta erkek meslektaslarına oranla okullarına daha yüksek düzeyde baglılık göstermektedir. Mezun olunan ögretmen okulu degiskenine göre de ögretmenler arasında anlamlı farklılık bulunmustur. Buna göre bu boyutta diger fakülte mezunları hem egitim fakültesi hem de fen edebiyat fakültesi mezunlarından daha çok okullarına baglılık duymaktadır. Örgütsel Baglılıgın Örgütsel baglılık boyutlarının dönüsümcü liderlik boyutlarından kestirilmesine iliskin olarak, uyuma dayalı örgütsel baglılıgın kestirilmesine iliskin çoklu regresyon analizinde, dönüsümcü liderligin ideallestirilmis etki ve bireysellestirilmis ilgi boyutları ile örgütsel baglılıgın uyum boyutu arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir iliski tespit edilmistir. Özdeslesmeye dayalı örgütsel baglılıgın kestirilmesine iliskin çoklu regresyon analizinde, dönüsümcü liderligin deallestirilmis Etki ve entelektüel uyarım boyutları ile örgütsel baglılıgın özdeslesme boyutu arasında pozitif ve düsük düzeyde bir iliski oldugu saptanmıstır. çsellestirmeye dayalı örgütsel baglılıgın kestirilmesine iliskin çoklu regresyon analizinde dönüsümcü liderligin ideallestirilmis etki ve entelektüel uyarım boyutları ile örgütsel baglılıgın içsellestirme boyutu arasında pozitif ve düsük düzeyde bir iliskinin oldugu görülmektedir. lkögretim okullarında görev yapan ögretmenlerinin, görev yaptıkları okullardaki müdürlerini dönüsümcü liderlik stiline yönelik tutumları ile bunların örgüte genel baglılıkları arasında pozitif ve orta düzeyde bir iliski bulunmustur. The purpose of this study is to investigate the relationship between transformational leadership characteristics of elemetary school principals and the organizational commitments of these school teachers. This study is a describtivesurvey type model. ?The Multi Factoriel Leadership Questionnarie? was used to collect data about the transformational leadership characteristics of the principals and the ?Organizational Commitment Scale? was used to determine the organizational commitment levels of teachers. The population of the reserach comprises 60 elemantary schools and 1252 teachers who are working in the centre of Sanlıurfa. Data were provided from the sample of 600 teachers randomly selected from among 700 teachers working in these schools. Thus, 85 percent of useble questionnaires were returned in the study. The statistical analysis of the data gathered by this research was done on a computer environment using the SPSS program. In the analysis of the data frequency and percentage distribution, average and standard deviation, t test, one way Anova technique, Scheffe and Dunnet C tests and Regression Analysis were utilized. According to the results teachers thought that the principals ?mostly? have transformational leadership characteristics in all dimensions. In addition, the perceptions of teachers were not differentiated according to their genders, graduation schools, education levels and job tenures. Teachers were found to slightly agree with the items in the ?compliance? dimension of organizational commitment. Moreover, the opinions of teachers in this dimension were not differentiated on the base of their genders, graduation schools, education levels and job tenures. Teachers were found to highly agree with the items in ?identification? dimension of organizational commitment. The perceptions of teachers in this dimension were only differentiated according to their genders and graduation schools. In this context, female teachers are more likely to identify with their schools than their male counterparts. Moreover in this dimension those who are 2 graduated from other faculties tend to commit to their schools more than those who are graduated from education faculties and faculties of art and science. Teachers were found to highly agree with the items in ?internalization? dimension of organizational commitment. The perceptions of teachers in this dimension were only differentiated according to their genders and graduation schools. In this context, male teachers are more likely to identify with their schools than their female counterparts. Moreover in this dimension those who are graduated from other faculties tend to commit to their schools more than those who are graduated from education faculties and faculties of art and science. Results also showed that a positive relationship was found between ?compliance? based of organizational commitment and ?idealized effect? and ?individualized consideration? dimansions of transformational leadership. Identification based of organizational commitment positively associated with ?idealized effect? and ?intellectual stimulation? dimensions of transformational leadership. Commitment based on internalization was positevely correlated with ?idealized effect? and ?intellectual stimulation? dimensions of transformational leadership. Research results to this point also revealed that the general measurement of organizational commitment was positively related with all dimensions of transformational leadership.