Eş'as B. Kays El-kindî'ninhayatı, kişiliği ve İslâm tarihindeki yeri / Ash?ath B. Qays Al-Kindî: His life, personality and his position in Islamic history

Abstract

Es`as b. Kays, Yemenli bir kabile olan Kinde'nin Âkilü'l-Mürâr koluna mensup bir ailenin çocuguydu. Babası Kays, aynı zamanda bu kabilenin lideriydi. Annesi Kebse de aynı kabileye mensuptu. Hicretten önce yaklasık 23 yıllarında dogmustur. Es`as, Hicretin 10 (632) yılında Kinde kabilesinden olusan bir heyetin basında Medine'ye gelmis, Hz. Peygamber'le görüsmüs ve kabilesiyle birlikte Müslüman olmustu. Bu sırada Hz. Peygamber, onun kız kardesi Kuteyle ile nikâhlanmıs, ancak Hz. Peygamber'in vefatı üzerine evlilikleri gerçeklesememisti. Yine aynı sıralarda kendisi de Hz. Ebû Bekir'in kız kardesi Ümmü Ferve ile evlenmis ancak onu yanında götürmesine izin verilmemisti. Es`as, Hicrî 11 (633) yılında Kinde kabilesiyle birlikte Hz. Ebû Bekir'in Yemen valilerine karsı ayaklanmıs ve irtidat etmisti. Daha sonra isyan bastırılmıs, Es`as da esir edilip Medine'ye getirilmisti. Hz. Ebû Bekir tarafından affedilen Es`as, bir süre Medine'de kaldıktan sonra, Hz. Ömer dönemi boyunca Irak ve Suriye cephelerindeki fetihlere katıldı. Es`as, Hz. Osman tarafından Azerbaycan valiligine atanmıs, ancak Hz. Ali Hilâfete gelince onu Kûfe'ye çagırmıstı. Es`as, Hz. Ali dönemindeki hâdiselere aktif bir siyasetle katılmıs, Sıffîn ve özellikle de tahkîm olayında Hz. Ali'nin bir taraftarı olarak belirleyici bir rol üstlenmistir. Kabilesinin çıkarlarını ön planda tutan bir karakterle hareket eden Es`as, çogu zaman haksız ithamlarla elestirilmistir. Bundan dolayı da Hz. Ali'nin siyasî basarısızlıgının en önemli aktörlerinden biri olarak anılmıstır. Özellikle Siî anlayısça siddetli tenkitlere hedef olmus, hatta Irak ordusunu içerden çökertmek için Hz. Muâviye ile anlasmalı oldugu da dile getirilmistir. Hz. Ali'nin Hâricîlerle mücadelesine ve Samlılar üzerine yürümek yerine Kûfe'ye çekilmesine de etkide bulunan Es`as, Hz. Ali'nin öldürülmesinden bir süre sonra Kûfe'de Hicrî 40 (661) veya 41 (662) yılında vefat etmistir Ash`ath b. Qays belongs to Âkil al-Murar branch of Kinda, a Yamanite tribe. His father Qays was the leader of the tribe. He was born around 23 before hijra. After his father?s killing by the Mudaris, he attacked them to get revenge but he was taken captive. He was freed after ranson had been paid. Ash`ath with a delegation from Kinda visited Madina and met the Prophet Muhammad. Together with the delegation converted to Islam. The Prophet Muhammad engaged with his sister but they couldn?t get married due to the former?s demise. Ash`ath himself got married with Umm Farwa, the sister of Abu Bakr, but he was not allowed to take her with him. Ash`ath revolted against Abu Bakr?s governor in Yaman and renounced Islam. Ash`ath was taken captive and brought to Madina, Abu Bakr forgave Ash`ath. Having stayed for a while in Madina, Ash`ath took part in the fight in Iraq and Syria during the reign of Umar. Ash`ath was appointed by Uthman as the governor of Azarbayjan but he was dismissed by Ali and called back to Kufa. He took part in the political events during the reign of Ali and he backed Ali in the event of arbitration. He was unduly accused of giving priority to the self-interest of his tribe. Therefore, his activities were seen as the main reason behind Ali?s political failure. He was severely criticized by the Shi`i circles even he was accused of collaborating with Muawiya to make Iraqi Army collapse. He was also influential in Ali?s decision to retreat rather than attack Damascus and to return Kufa. Ash`ath died in 40 after hijra in Kufa, a short time after Ali?s death.