Badem ve kayısıda bor uygulamasının döllenme biyolojisi ve meyve tutumu üzerine etkilerinin incelenmesi / Examination of the effects of boron applications at almond and apricot on fertilization biology and fruit set

Abstract

ÖZ Yüksek Lisans Tezi BADEM VE KAYISIDA BOR UYGULAMASININ DÖLLENME B YOLOJ S VE MEYVE TUTUMU ÜZER NE ETK LER N N NCELENMES Mehmet KIZILDEM R Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. brahim BOLAT Yıl: 2006, Sayfa: 82 Bu çalışma Drake ve Nonpareil badem çeşitleri ile Precoce de Thyrinte ve Aprikoz kayısı çeşitlerinde Harran Ovası koşullarında 2004-2006 yılları arasında 0 (kontrol), 250 ppm, 500 ppm ve 750 ppm dozundaki bor uygulamalarının bazı çiçek tozu özellikleri, döllenme biyolojisi ve meyve tutumu üzerine olan etkilerini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Drake badem çeşidinde kontrol bitkilerine göre in vivo koşullardaki bor dozunun artışına paralel olarak çiçek tozu canlılığı, çiçek tozu çimlenme oranları yükselmiştir. Fakat in vitro koşullarda çimlenme ortamına ilave edilen bor çiçek tozu çimlenme düzeyini azaltmıştır. Nonpareil badem çeşidinde arazi koşullarındaki bor uygulamaları çiçek tozu canlılığını ve in vitro koşullarındaki bor uygulaması ise çiçek tozu çimlenme düzeyini azaltmıştır. Bunun yanında in vivo koşullarda uygulanan bor, çiçek tozu çimlenme düzeyini artırmıştır. Aprikoz ve Precoce de Thyrinte kayısı çeşitlerinde, in vivo koşullardaki bor uygulamasıyla çiçek tozu canlılığı, çiçek tozu çimlenme oranları yükselmiştir. Ayrıca laboratuar koşullarındaki bor uygulaması çiçek tozu çimlenme düzeyi üzerine değişik etkilerde bulunmuştur. Bademde kendileme ve melezleme yapılan kombinasyonlarda 500 ppm' lik bor uygulaması her iki yılda da çiçek tozu çim borusu uzunluğuna olumlu etki yapmıştır. Ancak 750 ppm' lik doz ise çiçek tozu çim borusu uzunluğunu azaltmıştır. Kayısıda kendileme yapılan ağaçlarda her iki yılda en yüksek çim borusu uzunluğu 500 ppm konsantrasyonunda elde edilmiştir. Melezleme yapılan kombinasyonlarda ise bor dozunun artışına paralel olarak her iki yılda da çiçek tozu çim borusu uzunluğu da artış göstermiştir. Bademde ve kayısı da bor uygulaması, melezleme yapılmış kombinasyonlara her iki yılda da olumlu etki yaparak meyve tutum oranını artırmış, serbest tozlamaya bırakılmış ağaçlara da değişik etkilerde bulunmuştur. Badem ve kayısıda kendileme yapılmış kombinasyonlarda her iki yılda da tüm meyvelerin döküldüğü saptanmıştır. Deneme bahçelerinin toprak bor kapsamları optimum seviyeden çok düşük çıkmıştır. Ayrıca ağaçlara uygulanan bor konsantrasyonunun artışına paralel olarak tüm çeşitlerde yaprakların bor kapsamları da artmıştır. ANAHTAR KEL MELER: Badem, kayısı, bor uygulaması, çiçek tozu, uyuşmazlık, meyve tutumu i ABSTRACT MSc Thesis EXAMINATION OF THE EFFECTS OF BORON APLICATIONS AT ALMOND AND APRICOT ON FERTILIZATION BIOLOGY AND FRUIT SET Mehmet KIZILDEMIR Harran University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Horticulture Supervisor: Prof. Dr. brahim BOLAT Year: 2006, Page: 82 This study was carried out to determine the effects of boron application on some pollen features, fertilization biology and fruit set at Nonpareil and Drake almonds, Aprikoz or Precoce de Thyrinte apricot, in Harran plain conditions at 0 ( control ), 250 ppm, 500 ppm and 750 ppm dose between 2004 - 2006. Boron application at in vivo conditions pollen viability, pollen germination rates decrease while, boron application at laboratory conditions made different affects on pollen germination. At Drake almond cultivar compared to control plant, in paralel to boron dose increase at in vivo conditions pollen vability, pollen germination rates rise while, at in vitro conditions boron added to pollen germination environment reduced pollen germination stage. While higher boron concentrations were effective much more positively under in vivo conditions, these boron levels had negative effect on pollen germination under in vitro conditions. Boron applications had good effect on pollen germination of Nonpareil both in vitro and in vivo conditions. At almond in combination made self pollination and cross pollination, 500 ppm boron practive made pasitive affect to pollen tube lenght in every two years but 750 ppm dose reduced the pollen tube lenght.at apricot in trees made self pollination,the highest tube was got in 500 ppm concentration in every two years. But at combination made cross pollination, in paralel to boron dose increase, pollen tube lenght in areased in every two years. As at almond and apricot boron application made pasitive effect the combination made cross pollination,it raised fruit set rates, made different effect to trees. At almond and apricot, in combinations made self pollination in every two years, fruit holding at the beginning spilled, but boron application delayed a week. In paralel to applied boron concentration increase boron scope of leafs increased too of Aprikoz and Precoce de Thyrinte apricot cultivars. KEY WORDS: Almond, apricot, boron application, pollen, incomtability, fruit set ii