Şanlıurfa ili içme suyunda trihalometan potansiyelinin belirlenmesi / Determination of trihalomethane potential in sanliurfa drinking water

Abstract

ŞANLIURFA İLİ İÇME SUYUNDA TRİHALOMETAN POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ Ahmet KIRIKÇI ÖZET Şanlıurfa İlinin temiz ve sağlıklı su ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla Kasım 2003'te İçme Suyu Arıtma Tesisi tamamlanıp devreye alınmıştır. Ülkemizdeki bir çok arıtma tesisinde olduğu gibi bu tesiste de ön dezenfeksiyon prosesinde klorlama yapılmaktadır. Bu çalışma ile, ön dezenfeksiyon sonrasında oluştuğu bilinen, ve kanserojen madde olarak dünyada ciddi sınırlamalar getirilen THM'ların Şanlıurfa İçme Suyu Arıtma Tesisinden sağlanan suda oluşumunun gözlemlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Ocak ile Nisan aylarını kapsayan dört aylık dönemde; toplam dört defa arıtma tesisi girişinden (ham su), ön klorlama sonrasından, durultucu çıkışından, filtrasyon çıkışından, temiz su deposundan; şebekenin M1 diye adlandırılan hattın 500, 1000, 2500, 5000., M2 diye adlandırılan hattın 500, 1000, 2500, 5000. metrelerinde tespit edilen toplam 13 noktadan ikişer set olacak şekilde numuneler alınmıştır. Numune alma esnasında ön klorlama klor dozu 0.5 mg/L, filtrasyon sonrası son klorlamada ise klor dozu 0.6 mg/L olarak ölçülmüştür. Alınan numunelerin 24 saatlik bekleme süresi sonrasında analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde USEPA tarafından öngörülen limit olan 80 µg/L değerinin; Arıtma tesisinde, ortalama TTHM konsantrasyonları ham suda 2.47 µg/L, ön klorlama sonrasında 3.39 µg/L, durultucu çıkışında 8.05 µg/L, filtrasyon sonrasında 7.83 µg/L, tesis çıkışında ise 12.23 µg/L olarak ölçülmüştür. Arıtma tesisinin beslediği şebekelerden M1 olarak adlandırılan hattaki ortalama sonuçlar 12.38-17.45 µg/L; M2 olarak adlandırılan hattaki ortalama sonuçlar ise 13.51-18.98 µg/L olarak bulunmuştur. Mart ayında tespit edilen 33.22 µg/L maksimum TTHM konsantrasyonunun dahi, USEPA tarafından öngörülen çok altında olduğu görülmüştür. Şanlıurfa ilinin iklim koşulları düşünüldüğünde; çalışmanın, su sıcaklığının 25 oC değerlerine ulaştığı Haziran-Ağustos aylarını da kapsayacak bir yıllık periyoda yayılması daha faydalı olacaktır. DETERMINATION of TRIHALOMETHANE POTENTIAL IN SANLIURFA DRINKING WATER Ahmet KIRIKÇI SUMMARY Drinking Water Treatment Plant has been completed and put in use to response the clean and healty water demand of Sanliurfa City in October 2003. In this plant, chlorination has been apllied for disinfection like the other treatment plants in our country. With this study, the observation of THMs formation after the disinfection has been aimed in Sanliurfa Drinking Water Plants. THMs are known as a carcinogenic matter, in the world for health concern. For this aim, the samples are taken from 13 sampling points for four times during January-April. These samples are taken from after chlorination, at the exits of the clarifier and filtration, in the fresh water storage, at 500, 1000, 2500, 5000th meters of the M1 and M2 line. The chlorine dozage values were measured between 0.5 mg/L and 0.6 mg/L after the chlorination and the filtration. Analysis of the samples were done after the detention time for 24 hours. When the results were examined against to 80 µg/L limit value of USEPA, the average concentration of TTHM were measured in raw water, after chlorination, exit of clarifier, after filtration and exit of the plant respectively 0.47 µg/L, 3.39 µg/L, 8.05 µg/L, 7.83 µg/L and 12.23 µg/L. Average results of the M1 Line which is fed by treatment plant were measured 12.38- 17.45 µg/L, average results of M2 Line were measured 13.51-18.98 µg/L. It was seen that the maximum TTHM concentration of March was 33.22 µg/L, which is below the limit concentration of USEPA. When the weather condition of Sanliurfa considered, this study must be applied during a year because of the 25 oC water temperature in June and August.