Özet:
Bu araştırma Şanlıurfa ilinde çalışan hemşire, ebe ve sağlık memurlarının psikolojik şiddete (mobbing) maruz kalma düzeylerinin ve ilişkili faktörlerin saptanması amacıyla kesitsel olarak planlanmıştır. Veri toplamada sağlık personelinin bireysel özellikleri ve çalışma koşullarını belirlemeye yönelik bilgi formu hazırlanmıştır. Mobbinge maruz kalma düzeylerini belirlemek amacı ile Mobbing Algı Ölçeği kullanılmıştır.Bir kesikli bir sürekli değişkenin analizinde t testi, ikiden fazla grup ortalamasının karşılaştırılmasında tek yönlü (One way) Anova testi, farklılığa neden olan grubun tespitinde Post Hoc Tukey testi, bağımlı değişken ile bir veya daha çok bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla regresyon analizi kullanılmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının birbiri ile arasındaki ilişkileri saptamak için ise Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma evrenini Şanlıurfa il merkezi ve ilçelerinde bulunan tüm kamu hastaneleri, özel hastaneler, üniversite hastanesi ve sağlık ocaklarında çalışan hemşire, ebe ve sağlık memurları oluşturmaktadır. Araştırma Ocak 2010- Şubat 2010 tarihleri arasında yapılmıştır. Şanlıurfa ilinde çalışan sağlık memuru, ebe ve hemşirelerin Mobbing Algı Ölçeğinden alınan puan ortalamaları 1,89 olup, mobbinge nadiren maruz kaldıkları görülmüştür. Katılımcılar en yüksek puanı Mobbing Algı Ölçeğinin kendini göstermeyi ve iletişim oluşumunu engellemek alt boyutundan almıştır. Merkez ilçede çalışan sağlık personeli ile diğer ilçelerde çalışan sağlık personelinin, ölçeğin kişinin yaşam kalitesine ve mesleki durumuna saldırılar alt boyutundan almış oldukları puanlar arasında anlamlı fark olduğu görülmektedir (t=4,502; p<0.05). İşyeri unvanı hemşire olan sağlık personelinin itibarına olan saldırılar, işyeri unvanı sağlık memuru olan sağlık personelinin itibarına olan saldırılardan daha fazla bulunmuştur (F= 3,733; p<0.05). Katılımcıların eğitim seviyesi arttıkça (t=-2,394; p<0.05 ) ve hastane büyüdükçe (F= 2,823; p<0.05) mobbinge maruz kalma sıklığında da anlamlı bir şekilde artış olduğu görülmüştür. Yoğun bakım ve servislerde çalışan sağlık personelinin daha fazla mobbinge maruz kaldığı belirlenmiştir (F= 1,901; p>0.05). Kadrosu 657 sayılı devlet memurları kanununa bağlı bulunan personelin mobbinge maruz kalma durumunun diğer kadro durumlarına mensup personelden daha fazla olduğu görülmüştür (F= 2,447; p<0.05). Nöbeti olmayan personele nazaran bazen nöbeti olan personelin daha fazla mobbinge maruz kaldıkları tespit edilmiştir (F= 1,272; p>0.05). Ayrıca mesleki deneyimleri 6?10 yıl arasında olan sağlık personelinin daha fazla mobbinge maruz kaldıkları tespit edilmiştir (F= 1,655; p>0.05). En sık mobbing uygulayanların hasta yakınları ( % 42,2) olduğu, mobbinge uğrayan bireylerin % 25, 8'inin eylemi sözlü olarak şikayet ettikleri ve % 3, 84'ünün mobbinge maruz kalma nedeni olarak çalışma koşullarının kötü olmasını düşündükleri bulunmuştur.
