Özet:
Batılı Seyyahların Gözüyle Mardin ve Çevresi (Mardin,Nusaybin ve Hasankeyf) isimli bu çalışmamızda kuruluşu ilk çağlara dayanan üç kentin batılı seyyahların seyahatnamelerinde verdikleri bilgiler ışığında siyasi, sosyal,ekonomik ve kültürel açıdan değerlendirilmesinin yapılması amaçlanmıştır. Giriş bölümüyle beraber toplam beş ana hattan oluşan bu çalışmamızın giriş bölümünde seyyah ve seyahatname kavramları hakkında bilgi verilmiş, seyyah ve seyahatnamelerin ortaya çıktıkları dönemden günümüze kadarki gelişiminden ve öneminden bahsedilmiştir. Birinci Bölümde; araştırma konumuz olan Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf şehirlerinin de içinde bulunduğu Tur Abdin Bölgesi'nin tarihi coğrafyasına yer verilmiş, daha sonra bu üç kentin tarihi gelişimi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. İkinci Bölümde; Ortaçağda Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf'e uğramış olan batılı seyyahlar tanıtılmış ve bu seyyahların üç kentimiz hakkındaki müşahedelerine yer verilmiştir. Bu bölümde Tudelalı Benjamin, Ratisbonlu Petachia, Marco Polo, Johannes Schiltberger, Josaphat Barbaro ve Joos van Ghistele gibi batılı seyyahların yanında karşılaştırma yapma amacıyla İbn Battuta ve İbn Cübeyr gibi yine coğrafi olarak batılı, ancak Müslüman olan seyyahların verdikleri bilgiler de yer almıştır. Üçüncü Bölümde; Yeniçağda Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf'e uğramış olan batılı seyyahlardan, Venedikli Adsız Satıcı, Tavernier, Thevenot, Le-Gouz, Niebuhr, Sestini ve Olivier'in bölge hakkındaki bilgilerine yer verilmiş, mukayese yapmak gayesiyle Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinden de faydalanılmıştır. Dördüncü bölümde; Yakınçağda Mardin, Nusaybin ve Hasankeyf'e uğramış olan batılı seyyahlar tanıtılmış, bunlardan Moltke, Saint Martin, Dupre, Kinneir, Ainsworth, Asahel Grant, Buckingham, Southgate, Fletcher, Cuinet, Sandreczki, Taylor, Gertrude Bell ve Albert Gabriel'in bölge hakkındaki bilgilerine yer verilmiştir. Çalışmamızda bölgeye uğrayan seyyahlardan gezi güzergahı belli olanların güzergahlarına yer verilmiş ve bunlar harita üzerinde gösterilmiştir. Ayrıca seyyahların çizmiş oldukları gravürler ve planlar, varsa çekmiş oldukları fotoğraflara da yer verilmiştir.
