Şanlıurfa il merkezindeki eczanelerde eczacı ve diğer personelin kurgusal pnömonili çocuk hastaya yaklaşımı / The approach of pharmacist and other personnel to theoretical-child patients with pneumonia in pharmacies in the center of sanliurfa

Abstract

ÖZET Morbiditesi ve mortalitesinin yüksekliği ile çocuklarda toplum kökenli pnömoniler (TKP) halen önemli bir sağlık sorunudur. Bu çalışmanın amacı, Şanlıurfa il merkezinde bulunan serbest eczanelerde çalışan eczacı ve diğer eczane personelinin, çocukluk çağı pnömonili olgularında akılcı ilaç (özgün olarak da antibiyotik) kullanımına etkilerinin kurgusal hasta yöntemiyle değerlendirilmesidir. Şanlıurfa il merkezinde bulunan 158 eczanede eczacı (29) ve diğer eczane personelinin (128), pnömonili hastaya yaklaşımları araştırıcılar tarafından geliştirilen bir forma kaydedilmiş ve değerlendirilmiştir. Kurgusal hasta yakınını karşılayan personelin %18.5' i eczacıdır. Eczane çalışanlarının sadece %40.8' ı kurgusal hastaya hekime gitmesini önermiştir. Ayrıca eczane personelinin %9.5' i kurgusal hastanın hekime gitmesini önermekle birlikte ilaç da önermiştir. Eczane personelinin %94.4' ünün hastaya gereksiz ilaç verdiği gözlenilmiştir. Bu çalışmada önerilen ilaçlar içerisinde %41.7 ile öksürük ilaçları ilk sırada yer alırken, %32.5 ile antibiyotikler ikinci sırada, %20.4 ile ateş düşürücüler üçüncü sırada yer almaktadır. Ayrıca bronkodilatör, dekonjestan, antiemetik ve vitaminler de hastaya önerilmiştir. Antibiyotik gruplarından %76.1'ı penisilinler, %16.9'ü ko-trimoksazol, %2.8'i makrolidler, %4.2'si sefalosporinler olarak tespit edilmiştir. Toraks Derneği Pnömoni Tanı ve Tedavi Rehberi'ne göre antibiyotiklerin sadece %36.6'sının uygun olduğu belirlenmiştir. Uygunsuz ilaç kullanımının ortalama tedavi maliyetini 1,81 YTL artırdığı görülmüştür. Hastaya yaklaşım açısından eczacı ve diğer eczane personeli karşılaştırıldığında; hastalığın belirlenmesinde eczacıların %89.7' si kurgusal hastaya anlamlı olarak daha fazla soru sormuştur. laç önerme de antibiyotik seçimi, seçilen antibiyotiğin doz, dozaj formu, doz aralığı ve tedavi süresi açısından, tedavi maliyeti ve gereksiz ilaç önerme açısından eczacı ve diğer personel arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Sonuç olarak, Şanlıurfa il merkezindeki eczanelere pnömoni belirtileri ile gelen kurgusal hastaya eczane personelinin yaklaşık dörtte üçününün hekime yönlendirmeden tedavi verdiği, tamamına yakınının gereksiz etken madde önerdiği ve önerilen antibiyotiklerin büyük çoğunluğunun amaca uygunsuz olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Eczaneler, pnömoni, çocuklar, kurgusal hasta, akılcı ilaç kullanımı. THE APPROACH OF THE PHARMACIST AND OTHER PERSONNELTO THEORETICAL-CHILD PATIENTS WITH PNEUMONIA IN PHARMACIES IN THE CENTER OF SANLIURFA ABSTRACT Community-acquired pneumonia (CAP) in children is one of the most important health problem with its high mortality and morbidity rate. The aim of this research is to evaluate the effects of who are in the center of Sanlıurfa to rational drug usage (especially antibiotics) in childhood pneumonia patients. The approach of pharmacists and pharmacy personnel to patients with pneumonia was written down on a form and evaluated in 158 pharmacies located in the center Sanliurfa. 18 % of personnel were pharmacist who met relatives. Only 40.8 of pharmacy personnel suggested to the theoretical-patient to go to hospital. Moreover, 9.5 % of them suggested both to go to hospital and drug. It is observed that 94.4 % of pharmacy personnel gave unnecessary drug to the patients. In this study, among the suggested medicines, cough drugs were in the first line by 41.7 %, antibiotics were in the second line by 32.5 % and antipiretics were in the third line by 20.4%. Additionally, broncodilator, decongestant, antiemetic and vitamins were also suggested to the patients. In antibiotic groups 76.1 % of were penicillin, 16.9 % of were co- trimoksazol, 2.8 % of were macrolid, 4.2 % of were cefalosporine. According to Thorax Society Pneumonia Diagnosis and Treatment Guidebook only % 36 of the antibiotics were appropriate. It was observed that inappropriate drug usage has increased mean treatment cost 1.81 YTL. When pharmacists and pharmacy personnel have been compared for care of the patients, 89.7% of pharmacists have asked much more meaningful questions for the determination of the disease. There is no difference between pharmacist and pharmacy personnel in suggestion of drugs, selection of antibiotics, the dose, dosage formulation, dosage interval and cure time of selected antibiotics, cost of treatment and suggesting inappropriate drugs. In conclusion, in the center of Sanliurfa city in pharmacies, about 75% of pharmacy personnel suggested medical treatment to the patients who come with symptoms of pneumonia instead of sending to doctors and about all of them proposed to the patients unnecessary effective substance and majority of the antibiotics suggested were inappropriate. Key words: Pharmacy, pneumonia, children, theoretical-patient, rational drug usage