Özet:
ÖZET Tarihsel bir geçmişe sahip olan Türkiye ve Irak ilişkisi 1990 yılından itibaren büyük oranda olumsuz etkilenmiştir. Ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel bağlara sahip olan ilişki, Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesini izleyen yılların bazı dönemlerinde durma noktasına kadar gelmiştir. ABD'nin üstlenmiş olduğu ?dünya polisi? rolü gereğince Irak'a müdahale etmesi başta Türkiye gibi yakın komşuları olmak üzere tüm dünyayı olumsuz etkilemiştir. Bu çerçevede, birinci ve ikinci Körfez Savaşlarını hazırlayan etkenleri, sonuçları, dünya kamuoyunun yaklaşımları ile Türkiye ve özellikle Diyarbakır'a etkileri incelenmiştir. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümü giriş bölümüdür. kinci bölümünde, Diyarbakır'ın sosyo-ekonomik yapısı açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, Irak'ın sosyo-ekonomik yapısı incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümde Körfez Savaşı'nın etkileri ve Irak Savaşı'nı (2003) hazırlayan etkenler incelenmiştir. Beşinci bölümde, Irak ve Türkiye'nin ekonomik ilişkileri incelenmiştir. Ayrıca Irak Savaşının (2003) Diyarbakır iline sosyo-ekonomik etkisini ölçmek amacıyla yapılan anket çalışması bu bölümde değerlendirilmiştir. Altıncı ve sonuç bölümünde ise yapılan çalışmaların genel bir değerlendirmesi yapılarak çeşitli önerilere yer verilmiştir.
SUMMARY Turkish-Iraqi relations sharing historical ties have been adversely affected from 1990. The relations between both nations having economic, commercial, social and cultural ties, has come to the point of interruption during the certain periods of the years following Iraq?s occupation of Kuwait. The fact that, as a result of the role of a ?World Police? the US undertakes, it has intervened in Iraq heavily affected the whole world, especially neighboring countries like Turkey. In this context, the factors causing First and Second Gulf Wars, their results, approaches of the world opinion in this respect and their implications on Turkey, especially Diyarbakır have been examined. The study plan consists of eight parts. The first part of the study is ?introduce?. In the second part, socio-economic structure of the city Diyarbakır is explained. In the third part, Iraq?s socio-economic structure has been examined. The third part of the study covers the political and military dimensions of the First Gulf War beginning with Iraq?s occupation of Kuwait. In the fourth part, effects of Gulf War and the reason of Iraqi War have been examined. In the fifth part, Turkish-Iraqi economic relations have been analyzed. Furthermore, the results of the inquiry conducted to assess the socio-economic effects of the Iraqi war on the city Diyarbakır (2003). The sixth and conclusion part covers a general assessment of the studies, and various proposals in this respect. 1
