BELEDİYE HİZMETLERİ VE SEÇMEN DAVRANIŞI İLİŞKİSİ: ŞANLIURFA İLİ ÖRNEĞİ

Abstract

Yerel yönetimlerin sunduğu hizmetler, seçmenlerin günlük yaşamını doğrudan etkileyen ve siyasi tercihlerini şekillendiren önemli bir faktördür. Bu bağlamda, seçmen davranışı yalnızca partilerin politikaları veya oy oranları ile tam olarak açıklanamayabilir; hizmet kalitesi, erişilebilirlik ve vatandaş algısı da oy tercihlerini belirleyen temel bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışma, Şanlıurfa ilinin merkez ilçeleri olan Haliliye, Eyyübiye ve Karaköprü’de ikamet eden seçmenlerin oy verme davranışlarını, yerel yönetimlerin sunduğu belediye hizmetleri bağlamında analiz etmeyi amaçlamaktadır. Şanlıurfa örneği, genç nüfusun yoğunluğu ve geleneksel yapılarla kentleşmenin iç içe geçmesi nedeniyle hem teorik hem de uygulamalı açıdan çalışmayı özgün kılmakta, seçmen davranışının farklı boyutlarını inceleme imkânı sunmaktadır. Seçmenlerin oy verme davranışları, yerel hizmetlerle ilişkilendirilerek değerlendirilmiş; Türkiye’de çoğunlukla partilerin oy oranları ve seçim başarıları üzerinden ele alınan seçmen davranışına yönelik ampirik çalışmaların sınırlı olduğu göz önünde bulundurulmuştur. Araştırma, kuramsal olarak seçmen davranışını açıklayan üç temel yaklaşımı temel almakta; sosyolojik yaklaşım bireyin sosyal çevresi ve kimlik yapılarına, sosyo-psikolojik yaklaşım parti kimliği ve duygusal bağlılıklara, rasyonel tercih modeli ise bireyin kendi çıkarlarını maksimize etmeye yönelik karar süreçlerine odaklanmaktadır. Belediye hizmetleri, özellikle rasyonel tercih modeli bağlamında, seçmenin algıladığı faydaya göre oy tercihlerini şekillendiren temel bir unsur olarak değerlendirilmiştir. Yüz yüze anket yöntemiyle 838 kişiden veri toplanmış; kontrol soruları ve uç değer analizleri sonrasında 787 geçerli anket değerlendirmeye alınmıştır. Veriler SPSS 27 programıyla analiz edilmiş, hipotez testleri ve değişkenler arası anlamlılık analizleri uygulanmıştır. Araştırma, hangi belediye hizmetlerinin seçmen davranışını daha fazla etkilediğini ve hizmet kalitesi ile oy tercihi arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını ortaya koyarak, hizmet temelli siyaset anlayışının seçmen nezdindeki yansımasını değerlendirmektedir. Ayrıca, teorik yaklaşımların yerel düzeydeki geçerliliğini test ederek literatüre GİRİŞ Gülben ÇELİK BOZKAYA ii bütünleyici katkı sunmakta; elde edilen bulguların hem kuramsal hem de uygulamalı düzeyde yerel yönetimlerin seçmenle daha etkili iletişim kurmalarına ve hizmet önceliklerini seçmen beklentilerine göre şekillendirmelerine rehberlik etmesi beklenmektedir. Çalışma, yerel yönetimlerin daha katılımcı, şeffaf ve etkin bir yönetişim anlayışı geliştirmesine imkân tanıyacak veriler sunmakta; Şanlıurfa örneği üzerinden seçmen ile yerel yönetimler arasındaki etkileşimi güçlendirecek, demokratik katılım temelli uygulamalara zemin hazırlayacak nitelikte katkılar sağlamaktadır.