Abstract:
Geopolimerler, son yıllarda zemin iyileştirme çalışmalarında kullanılan çevre dostu alternatif bir malzeme olarak öne çıkmıştır. Bu tez çalışması kapsamında geopolimer ile iyileştirilen zeminlerin optimum karışım oranları yapay zeka destekli bir algoritma ile elde edilmiş ve optimum karışıma eklenen atık lastiğin zemin numunelerinin mekanik özellikleri üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Zemin iyileştirme amaçlı geopolimer kullanımında optimizasyon fonksiyonuna veri sunmak için bir dizi deneysel uygulama yürütülmüştür. Uluslararası rehber kaynaklar dikkate alınarak hedef dayanıma ulaşmak için çeşitli kimyasal ve uçucu kül oranları kullanılmış olup araştırma zemini farklı sıvı muhtevalarına getirilmiştir. Tüm kombinasyonlar için üretilen numuneler serbest basınç ve eğilme testine tabi tutulmak üzere 28 gün boyunca kürlenmiştir. Numunelerin kürlenme işlemleri tamamlandıktan sonra serbest basınç ve eğilme dayanımı değerleri elde edilmiştir. Bu değerler dikkate alınarak hedef dayanıma ulaşmak için yapay zeka destekli optimizasyon çalışması gerçekleştirilip geopolimer ile iyileştirilen zeminler için optimum karışım oranları belirlenmiştir. Belirlenen optimum karışım oranlarında numuneler üretilip optimizasyon işlemi doğrulandıktan sonra atık lastiğin zeminin eğilme ve serbest basınç dayanımına olan etkilerini incelemek için optimum karışıma çeşitli oranlarda atık lastik eklenmiştir. Geopolimer ve atık lastik kullanımının zeminin mekanik özelliklerini iyileştirmede anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Geopolimer kullanılan zemin iyileştirme çalışmalarında çevreci bir yaklaşımla proje uygulayıcılarına rehber olabilecek optimum karışım oranları ve atık lastik katkısının çalışılan zeminin mekanik özelliklerine etkileri detaylı olarak sunulmuştur.
