Özet:
Micromeria congesta bitkisi özellikle Şanlıurfa, Adıyaman ve Gaziantep illerinde halk arasında solunum yolları rahatsızlıklarında kullanılmaktadır. Çalışmamızda üzerinde çok fazla çalışma yapılmayan M. congesta bitkisi uçucu yağının ratlarda septisemi yoluyla oluşturulmuş akciğer hasarına karşı koruyucu etkisi araştırılmıştır. M. congesta bitkisi Açıkyazı ve Dağeteği Mahallelerindeki dağlardan toplandı. Clevenger cihazında uçucu yağı elde edildi. Uçucu yağın içerik analizi GC-MS cihazında yapıldı. Çalışmada kullanılan 36 adet Wistar albino cinsi rat altı gruba ayrıldı. Birinci gruba M. congesta bitkisi uçucu yağı 12,5 mg/kg, ikinci gruba 25 mg/kg, üçüncü gruba 50 mg/kg olarak günde bir kez, yedi gün boyunca gavaj yoluyla verildi. Dördüncü gruba Deksametazon 5 mg/kg dozunda intraperitoneal olarak sadece 7. gün uygulandı. Beşinci grup sadece LPS, altıncı grup ise kontrol grubu olarak belirlendi. İlk beş gruba septisemi oluşturmak için LPS 5mg/kg dozunda intavenöz yoldan yedinci gün sonunda uygulandı. LPS uygulamasından 6 saat sonra ratların kanı alındı ve anestezi altında akciğerleri alınarak sakrifiye edildi. Kan serumunda TAS, TOS, OSI, Glukoz, Üre, Kreatin, Crp, ALT, AST, HDL, LDL parametreleri incelendi. Akciğer dokusunun moleküler incelemesinde NLRP3, Kaspaz-3 ve TNF-α gen ekspresyonları incelendi. Çalışma sonundaGC-MS cihazı ile uçucu yağın içerik analizinde 28 adet bileşen tespit edildi. Bu 28 bileşen arasında en yüksek oranda Piperitenone Oxide, bunu takiben artan oranlarda sırasıyla Pulegone, N-Hexadecanoic acid, Piperitenone, Spathulenol, Carvone Oxide ve Isomenthone tespit edildi. Biyokimyasal analiz sonucunda kan glukoz değerinin M. congesta bitkisi uçucu yağının dozuna bağlı olarak düşük olduğu tespit edildi. M. congesta bitkisi uçucu yağının düşük dozlarda böbrekler üzerine LPS’nin toksik etkisini azalttığı ve kan üre değerini düşürdüğü gözlendi. Akciğer dokuları moleküler düzeyde incelendiğinde, M. congesta bitkisi uçucu yağının NLRP3, Kaspaz-3 ve TNF-α genlerinin ekspresyonlarını olumlu yönde etkileyerek, inflamatuvar yolakları üzerinde önemli bir baskılama yaparak güçlü bir antiinflamatuvar etki sergilediği tespit edilmiştir. Yine M. congesta bitkisi uçucu yağının antiinflamatuvar etkisi histopatolojik yöntemlerle incelenmiş olup doza bağlı olarak histopatolojik bulguların hafiflediği gözlendi. Sonuç olarak M. congesta bitkisi uçucu yağının antiinflamatuvar etkili olduğu biyokimyasal, moleküler ve histopatolojik gözlemlerle tespit edildi.
