YÜKSEKOVA (HAKKARİ) İLÇESİNDE JEOMORFOLOJİK BİRİMLER İLE ARAZİ KULLANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Nüfus artışına paralel olarak artan tüketim oranı, doğadaki kaynakların da hızla tüketilmesine sebep olmaktadır. Bu durum da doğada sınırlı bulunan kaynakların tüketiminde sürdürülebilirlik ilkesini gözetmeyi zorunlu hale getirmektedir. Nitekim artan nüfus ve gelişen teknoloji, üretim-tüketim kalıplarını da değiştirmektedir. Buna bağlı olarak insan-doğa ilişkilerinin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Doğal alanların kullanımı ile birlikte arazi kullanımında yaşanan değişimler, etkin bir arazi kullanım planlamasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu noktada bahsi geçen arazi kullanımı kavramı, kişilerin gereksinimlerini karşılayabilmek amacıyla doğaya yönelmelerini ve doğal kaynaklardan en iyi şekilde yararlanmalarını ifade etmektedir. Bu tez çalışması Hakkâri iline bağlı Yüksekova ilçesindeki jeomorfolojik birimler ile arazi kullanımı arasındaki ilişkinin belirlenmesini konu edinmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı ise Yüksekova ilçesinin fiziki ve beşerî coğrafya özelliklerini detaylı bir şekilde saptayarak bu özelliklerin arazi kullanımı üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Çalışmada nitel (doküman inceleme) ve nicel (CBS analizleri) verilerden yararlanılarak karma yöntem kullanılmıştır. Yüksekova ilçesindeki arazi kullanımına büyük ölçüde fiziki şartların etkilediğini görmektedir. İnceleme sahasının merkezinde bulunan ovanın bulunduğu alan morfolojik özellikler bakımından daha sade bir topoğrafya oluştururken, ovanın etrafı oldukça dağlık ve engebelidir. Çalışma sahasının jeomorfolojik durumuna bağlı olarak nüfus, yerleşme, tarım, sanayi, ticaret, hayvancılık faaliyetleri ağırlıklı olarak iç kesimlerde buna karşılık madencilik, ormancılık gibi faaliyetler ise güney kesimlerde yayılış göstermiştir. Kuzey kesimlerinde ise topoğrafyanın elverişsizliği beşeri ve ekonomik faaliyetleri sınırlandırmıştır.