Özet:
XIX. yüzyılda yaptığı çalışmalar ile adından söz ettiren Şemseddin Sâmi, Türk edebiyatına önemli derecede katkıda bulunmuştur. Hazırlamış olduğu Kâmûsu’la‘lâm adlı eseri, düşünce ve edebiyat hayatımızda yerini alan eserlerin başında gelmektedir. Bouillet’nin Dictionnaire universel d’histoire et de géographie adlı eserini tercüme amaçlı yola çıkmasına rağmen bu eserde görülen bilgi yanlışlığı ve eksiklikler üzerine esere telif bir eser hüviyeti kazandıran Sâmi, pek çok temel kaynaktan yararlanarak Kâmûsu’l-a‘lâm’ı kaleme almıştır. Kâmûsu’l-a‘lâm adlı eser, 4830 sayfadan müteşekkil olup 6 ciltlik bir hacme sahiptir. 1889 yılı ile 1899 yılları arasında fasiküller hâlinde Mihran Matbaası’nda yayımlanan eser, tarih ve coğrafyaya dair bilgilerin yanı sıra tanınmış kişilerin biyografik bilgilerini de ihtiva etmektedir. Şemseddin Sâmi’nin bu eserinin tam anlamıyla çeviri yazısı yapılmamış olup sadece müstakil başlıklar altında incelenmiştir. Tarafımızca yapılan bu çalışma ile edebiyat ve bilim dünyasına önemli bir eserin kazandırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Şemseddin Sâmi’nin hayatı, edebî kişiliği ve eserlerinin ele alındığı bölümlerin akabinde Kâmûsü’l-a‘lâm’ın 1. cildinin 75-149 sayfa aralığı incelenmiş ve çeviri yazısı ortaya konmuştur.
