Özet:
Şanlıurfa; 2170110 kişi nüfusa sahiptir ve 13 ilçeden oluşmaktadır. İlin büyük kısmında yeraltı su kaynakları içme ve kullanma suyu olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma, 2021 yılında Şanlıurfa’nın 13 İlçesindeki su kuyularından alınan yer altı su numunelerinin analiz sonuçlarını içermektedir. Sonuçların, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, TSE TS-266 ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafınca belirlenen içme suyu kalite standartlarına uygunluğu araştırılmış ve ilçelerin yeraltı suyu kalitesi belirlenmiştir. Yeraltı su değerlerinin uygun olmadığı yerleşim yerlerinde kirletici unsurlar ve uygunsuzluğa sebep olan faktörler araştırılmıştır. Uygunsuz kaynakların kullanılmaya devam edilmesi halinde ortaya çıkması muhtemel problemler araştırılmış ve giderim yollarına değinilmiştir. Böylelikle Şanlıurfa ilçelerinde sürdürülebilir su yönetimi adına birtakım arıtma, iyileştirme ve koruma önerileri sunulmuştur. Bu çalışma, ilçelerdeki yeraltı su kaynaklarından alınan su numunelerinin; İletkenlik, pH, Nitrat (NO3 - ), Amonyum (NH4 + ) ve Florür (F- ) parametrelerinin analiz sonuçlarını içermektedir. Analizler Gaziantep Halk Sağlığı Laboratuvarlarında yapılmış olup, 13730 adet numunenin analizleri gerçekleştirilmiştir. ‘Hq40D cihazı TS-EN-İSO-10523 standardı metoduyla 3766 Noktada pH parametresi’, ‘Hq40D cihazı TS-9748-EN-27888 standardı metoduyla 3766 Noktada İletkenlik parametresi’ ‘Spektrofotometre cihazı hazır kit metoduyla 3766 Noktada Amonyum parametresi’ ‘iyon Kromatografi cihazı TS-EN-ISO 10304-1 metoduyla 1216 noktada Nitrat parametresi’ ve ‘İyon Kromatografi cihazı TS-EN-ISO 10304-1 metoduyla 1216 noktada Florür parametresi’ ölçülmüş ve değerlendirilmiştir. Yönetmelikte pH sınır değerleri 6.5-9.5 arasındadır. Çalışmada maksimum pH değeri Eyyübiye ilçesinde 9.79, minimum pH değeri ise Siverek İlçesinde 7.2 olarak tespit edilmiştir. Yönetmelikte belirtilen iletkenlik sınır değeri 2500 microS/cm’dir. Çalışmada Eyyübiye, Akçakale ve Harran İlçelerinde 3 kaynakta iletkenliğin 2500 µS/cm’den yüksek, 10 kaynakta sınır değerlerde (2020-2360 µS/cm) olduğu tespit edilmiştir. Yönetmelikte amonyum değeri 0.5 mg/L şeklinde sınırlandırılmıştır. Çalışmada kaynakların Amonyum değeri 0 mg/L-0.28 mg/L arasında tespit edilmiştir. Yönetmelikte maksimum Nitrat değeri 50 mg/L olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada 190 kaynakta Nitrat konsantrasyonunun 50 mg/L’den yüksek olduğu belirlenmiş ve maksimum değer 560.03 mg/L olarak Suruç ilçesinde tespit edilmiştir. Florür parametresinin maksimum sınır değeri 1.5 mg/L’dir. Çalışmada 5 kaynakta konsantrasyonun 1.5 mg/L'yi aştığı ve maksimum değer 2.9 mg/L olarak Hilvan İlçesinde tespit edilmiştir.
