Özet:
Evsel ve endüstriyel atık suların arıtımı için genellikle aktif çamur, stabilizasyon havuzları, damlatmaları filtreler ve anaerobik arıtma gibi biyolojik sistemler yaygın olarak kullanılmaktadır. Atık suların çevreye olası zararlarını azaltmak ve tekrar kullanımına imkân sağlamak için 2018 yılında işletimine başlanan ve kaba ızgara, ince ızgara, kum ve yağ tutucu, ön çökeltme havuzu, havalandırma havuzu, son çökeltme havuzu ve çamur arıtım sistemlerinden oluşan Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Merkez Atık Su Arıtma Tesisinde girişten çıkışa kadar yaşanan sorunlar bu tez çalışması ile irdelenmiş olup, ayrıca arıtma veriminin arttırılması için çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Havuz yüzeyinde koyu renkli çamur oluşması atık su içerisinde septik çamur varlığını göstermekte olup, çamur temizleme sıklığının ve sıyırıcının hızının arttırılması ile problemin çözüleceği belirlenmiştir. Son çökeltme havuzlarında çamur kabarması probleminin nedenlerinden birisi aktif çamur prosesinde filamentli mikroorganizmaların varlığı ile açıklanırken, çözüm olarak sistem pH’sını 7'ye ayarlamak, çamur hacim indeks (SVI) değerini 50 ila 150 mL/g aralığına getirinceye kadar sisteme H2O2 eklemek veya geri devir çamurunu klorlamak verilebilir. Havalandırma havuzundaki çözünmüş oksijen (ÇO) değerinin 1 mg/l altında olması durumunda ise sistemin havalandırılması önerilir. Ayrıca tesiste son çökeltme havuzlarının çıkış suyunda yüzen flok oluşumu belirlenmiş olup bunun sebebi olarak çıkış suyunda aşırı türbülans gösterilebilir. Bunun için ilk olarak havalandırma havuzunda ölçümler yapılarak ÇO değeri kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca havalandırmada ünitesindeki türbülansı düşürmek için mikser karıştırıcıların çalışma periyodunun yeniden düzenlenmesi gerekir. Sonuç olarak atıksu arıtma tesisi işletimi özel çaba ve bilgi isteyen, sürekli denetim ve anında müdahale gerektiren bir süreçtir. Yüksek arıtma verimini sağlamak için tesiste oluşan sorunlara acil önlemler almak ve etkili çözümler üretmek önemlidir. Bu tez çalışmasının, tesis işletiminde ortaya çıkabilecek birçok problemin çözümüne yönelik bir kılavuz olması beklenmektedir.
