Özet:
Harnup Güvesi [Ectomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)], mücadele edilmediği takdirde narda önemli oranlarda kayıplara sebebiyet veren ana zararlı konumundadır. Zararlıya karşı kimyasal mücadelede başarı şansı düşük olduğundan, alternatif yöntemlerin araştırılması bir gereklilik olmuştur. Bu çalışma, E. ceratoniae ile mücadelede kimyasala alternatif bazı preparatların araştırılması amacıyla 2021-2022 yıllarında Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesi Akçalı köyünde yürütülmüştür. Bu amaçla; 15 yaşlarındaki bir nar bahçesi, araştırma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışmada Harnup güvesi mücadelesinde diatom, kaolin ve kalsiyum polisülfit preparatlarının belirlenen dozları uygulanmıştır. Diatom 2, 4 ve 6 kg/100 L su; kaolin 3, 5 ve 7 kg/100 L su ve kalsiyum polisülfit ise 0.5, 1 ve 1.5 L/100 L su dozlarında denenmiştir. Pozitif kontrol parselinde Emamectin benzoate 30 g/100 L su dozunda; ayrıca hiçbir uygulamanın yapılmadığı negatif kontrol parseli de denemede yer almıştır. Çalışma neticesinde, 2021 ve 2022 yılları için belirlenen Harnup güvesi bulaşıklık oranı sırasıyla %37 ve %28 olup iki yılın ortalama bulaşıklık oranı %32.5 olarak kaydedilmiştir. Çalışmanın iki yıllık verilerinde, ilk erginlerin haziran ayı son haftasında uçuştuğu ve mücadele eşiğine ise yaklaşık bir ay sonra eriştiği görülmüştür. Bunun yanı sıra, diatomun bütün doz uygulamalarının ve kaolinin üst doz uygulamasının pozitif kontrolde kullanılan Emamectin benzoate’den daha etkili olduğu görülmüştür. Kimyasal uygulamanın, Harnup güvesi üzerine etkisinin yıllara göre %72.7 ve %67.86 olduğu; buna karşın %6’lık diatom uygulamasının %90.54 ve %83.93; %4 uygulamasının %82.43 ve %75; %2 uygulamasının ise %78.38 ve %73.21 olduğu belirlenmiştir. Kaolinin 2021 yılı verilerinin dozlara göre değişkenlik gösterdiği %3, %5 ve %7’lik dozların sırasıyla %70.27, %72.97 ve %75.68 oranında etkili olduğu; bu değerlerin 2022 yılında sırasıyla %64.29, %67.86 ve %69.61 olduğu tespit edilmiştir. En iyi kalsiyum polisülfit yüzde etkisinin %1.5’lik uygulamadan elde edildiği ve 2021 ve 2022 yılı etki oranlarının sırasıyla %74.32 ve %66.07 olduğu görülmüştür. Araştırma neticesinde Harnup güvesi ile mücadelede diatomun araştırmada kullanılan her dozunun kimyasala alternatif olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.
