Abstract:
Bu çalışma kanser hastalarına uygulanan psikoeğitim programının hastaların uyku kalitesine ve algıladıkları stres düzeylerine olan etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, ön test-son test ve deney-kontrol gruplu deneysel tiptedir ve araştırmanın evrenini 01.04.2023- 25.08.2023 tarihler arasında bir eğitim ve araştırma hastanesinde tedavi alan hastalar oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ilgili hastanede yatmakta olan ve dahil edilme kriterlerini karşılayan hastalar oluşturmuştur. Araştırma verileri; Kişisel Bilgi Formu, Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ve Richard-Campbell Uyku Ölçeği (RCUÖ) kullanılarak elde edilmiştir. Çalışmaya 16 deney ve 16 kontrol grubu olmak üzere toplam 32 hasta katılmıştır. Deney grubunun %56,3’ü kadın, %56,3’ü şehirde yaşamakta, %81,3’ü evli, %43,8’i düşük gelir durumuna sahip, %25’i GİS sistem kanserlerine sahip, %62,5’i başka bir kronik hastalığa sahip ve %50’si kendi psikolojisini düşük olarak belirtmiştir. Çalışmaya katılan kanserli bireylerin gruplara göre algılanan stres ve uyku puan ortalamalarının karşılaştırıldığında deney grubunun ASÖ ön test puan ortalamasının 47,5 ± 5,07, ASÖ son test puan ortalamasının 43,13 ± 4,77 olduğu; RCUÖ ön test puan ortalamasının 51,09 ± 11.56, RCUÖ son test puan ortalamasının ise 58,65 ± 11,05 olduğu belirlenmiştir. Psikoeğitim sonrası deney grubundaki hastaların algıladıkları stres deney grubuna göre anlamlı bir şeklide azalmış (t= 6,143, p<0,001); uyku kalitesi ise anlamlı bir şeklide artmıştır (t= 5,736, p<0,001). Çalışmaya dahil edilen kontrol grubunun ASÖ ön test puan ortalamasının 41,56 ± 4,1, ASÖ son test puan ortalamasının 44,25 ± 5,52 olduğu; RCUÖ ön test puan ortalamasının 56,98 ± 13,51, RCUÖ son test puan ortalamasının ise 55,74 ± 14,46 olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubundaki kanser hastaların algılanan stres ölçeği ön test-son test puan ortalamaları arasında anlamlı farkın olmadığı tespit edilmiştir (P=0,098). Kontrol grubundaki kanser hastalarının uyku kaliteleri ön test-son test puan (p=0,356). Araştırmanın sonuçlarında elde edilen bulgular doğrultusunda uygulanan psikoeğitim programının kanserli bireylerin algıladıkları stres düzeyini azalttığı ve uyku kalitesini artırdığı tespit edilmiştir.
