Abstract:
Badem dünya genelinde yetiĢtiriciliği yapılan sert kabuklu meyve türlerinden biridir. Türkiye badem üretim alanı ve üretim miktarı önemli ölçüde artmıĢ olup Adıyaman ili ülkemiz badem üretiminde söz sahibi konumdadır. Ġlde meyvecilik kültürünün son yıllarda geliĢmesi bazı sorunları da beraberinde getirmiĢtir. Bu sorunlardan bazıları da yaz döneminde meydana gelen yüksek sıcaklıklardan kaynaklı bitki fizyolojisini olumsuz etkileyen sıcaklık ve kuraklık stresleridir. Yüksek sıcaklık bitki sağlığını, geliĢimini ve verimini önemli ölçüde kısıtlayan faktörlerden biridir. Bu nedenle yürütülen bu çalıĢma, 2021 ve 2022 yıllarının yaz döneminde Adıyaman ilinin Merkez ilçesi ve ġambayat Beldesi sınırlarında yer alan iki ticari badem bahçesinde kullanılan partikül film kaplayıcıların sıcaklık ve kuraklık stresine karĢı etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüĢtür. ÇalıĢmada dört kaplayıcı iki farklı doz olarak kullanılmıĢtır. Yapılan uygulamaların etkinliğinin belirlenmesi için her iki yılda da fenolojik gözlemler, fizyolojik, kimyasal ve pomolojik ölçümler gerçekleĢtirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda, yapılan uygulamaların badem ağaçlarının fenolojik, fizyolojik, kimyasal ve pomolojik özellikleri üzerine genel olarak olumsuz bir etkide bulunmadığı tespit edilmiĢtir. Yapılan uygulamalar ile yaprak sıcaklığı 2.7 oC ile 7.9 oC arasında düĢürülmüĢtür. Yaprak sıcaklığının düĢürülmesinde en baĢarılı uygulamalar kaolin, mikronize kalsit (CaCO3) ve titanyum dioksit (TiO2) uygulamaları olmuĢtur. Stoma iletkenliği açısından öne çıkan yansıtıcı TiO2 olmuĢ olup özellikle ġambayat lokasyonunda %0.25 TiO2 her iki yılda da stoma iletkenliğini istikrarlı bir Ģekilde artırmıĢtır. Uygulamaların yaprak fotosentez, prolin ve malondialdehit (MDA) değerleri üzerine herhangi bir etkisi tespit edilmemiĢtir. ÇalıĢmanın ilk yılında kuraklığın etkilerinin daha fazla hissedildiği Bozhüyük lokasyonunda %5 kaolin uygulaması iç randımanı %2.13 artırmıĢtır. ġambayat lokasyonunda ise ikinci yıl TiO2 uygulamasının her iki dozu da iç randımanı %1.01-1.13 artırmıĢtır.
