MATEMATİK KAYGISININ ÖLÇÜLMESİNDE KULLANILAN ÖLÇEKLERİN GÜVENİRLİK GENELLEME META-ANALİZİ

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, matematik kaygısını ölçmede kullanılan yaygın ölçekler için genel güvenirlik katsayılarının elde edilmesidir. Ayrıca örneklem tanımlayıcıları ile ortalama güvenirlik değerleri arasındaki olası ilişkilerin keşfedilmesi, raporlama veya ihmal yoluyla tümevarım yapan çalışmaların oranlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, araştırmacılar tarafından matematik kaygısının ölçülmesinde kullanılan dokuz farklı ölçek (Matematik Kaygı Derecelendirme Ölçeği [MKDÖ], Revize Edilmiş Matematik Kaygı Derecelendirme Ölçeği [RMKDÖ], Matematik Kaygı Derecelendirme Ölçeğinin Kısaltılmış Versiyonu [MKDÖ-KV], Ergenler İçin Matematik Kaygı Derecelendirme Ölçeği [EMKDÖ], İlköğretim Öğrencileri İçin Suinn Matematik Kaygı Derecelendirme Ölçeği [İMKDÖ], Kısaltılmış Matematik Kaygı Ölçeği [KMKÖ], Revize Edilmiş Matematik Kaygısı Ölçeği [RMKÖ], Suinn ve Winston Matematik Kaygı Derecelendirme Ölçeği [SWMKDÖ], Matematik Kaygı Ölçeği [MKÖ] belirlenmiştir. Bu ölçeklerin genel bilgileri ve psikometrik özellikleri farklı başlıklar altında sunulmuştur. Ölçeklerin geliştirildiği veya revize edildikleri tarihlerden itibaren Cronbach alfa katsayısı raporlayan yayımlanmış ve yayımlanmamış çalışmalar analizlere dâhil edilmiştir. Bu çalışmada incelenen ölçekler için alfa katsayısı raporlayan çalışma sayısı 11 ile 120 arasında değişmektedir. Güvenirlik genelleme meta-analizine göre ortalama güvenirlik katsayısını elde edebilmek için Bonett dönüşüm yöntemiyle dönüştürülen çalışmalara ait ortalama güvenirlik katsayısı değeri rastgele etkiler modeliyle REML kestirim yöntemi kullanılarak R programında yer v alan metafor paketinde analiz edilmiştir. Bu çalışmada incelenen ölçeklerin ortalama güvenirlik katsayıları şu şekilde tahmin edilmiştir: MKDÖ=,96; RMKDÖ=,93; MKDÖ-KV=,93; EMKDÖ=,91; İMKDÖ=,89; KMKÖ=,86; RMKÖ=,90; SWMKDÖ=,93; MKÖ=,89. Ayrıca heterojenlik ve yayım yanlılığı analizleri de gerçekleştirilmiştir. Heterojenliğin kaynağını araştırmak için yayım türü, okul düzeyi, ülke, kıta, yayım yılı, kadın katılımcı oranı, madde sayısı ve örneklem büyüklüğü moderatör değişkenlerinin genelleştirilmiş alfa katsayılarına olan etkisi araştırılmıştır. Belirlenen ölçeklerin hepsi için alfa raporlayan çalışmalarda, yayım türü değişkeninin ortalama alfa katsayısına etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Okul düzeyi değişkeninin beş (MKDÖ, RMKDÖ, MKDÖ-KV, KMKÖ, MKÖ), ülke değişkeninin altı (MKDÖ, RMKDÖ, MKDÖ-KV, EMKDÖ, RMKÖ, MKÖ), kıta değişkeninin dört (MKDÖ, RMKDÖ, MKDÖ-KV, EMKDÖ), yayım yılı değişkeninin iki (MKDÖ, RMKÖ), madde sayısı değişkeninin dört (MKDÖ, EMKDÖ, İMKDÖ, MKÖ), kadın katılımcı oranı değişkeninin üç (KMKÖ, RMKÖ, SWMKDÖ), örneklem büyüklüğü değişkeninin bir ölçek (MKÖ) için ortalama alfa değerlerine etkileri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Analizler sonucunda elde edilen bulgulardan yola çıkarak, araştırmacılar için önerilerde bulunulmuş ve araştırmanın sınırlılıklarından bahsedilmiştir.