Özet:
Mübârekfûrî‟nin yaĢadığı dönemde hadis ilmi baĢta olmak üzere din ilimleri, sömürge güçleri tarafından iĢgal edilen Ġslâm topraklarında oldukça zayıflamıĢ ve Müslüman halk dinî bilgilerden yoksun bırakılmıĢtı. Ġslâm topraklarının tamamı için söz konusu olan bu durum, Hindistan‟da da vuku bulmuĢtur. Sömürge güçlerinin baskısı neticesinde zayıflayan dinî ilimlerin ihyâsı ve geliĢmesi için Ġslâm âlimleri, büyük çaba sarf etmiĢlerdir. Hint bölgesinde de bu ilimlerin geliĢmesi ve sistemleĢmesi için gayret sarf eden çok sayıda âlimin bulunduğu nakledilmek Bu âlimler arasında Mübârekfûrî‟nin yaptığı çalıĢmalar, açtığı medreseler ve kaleme aldığı kitaplar bu konuda önemli bir açığı kapatan dikkat çekici bir öneme sahiptir. Ġngilizler tarafından iĢgal edilen Hindistan Bölgesinde, iĢgal sırasında dinî alanda faaliyet gösteren eğitim kurumları kapatılmıĢ ve açılması yasaklanmıĢtır. Mübârekfûrî, bu baskılara rağmen Müslümanların çocuklarını okutmaları için bir çok medrese açmıĢtır. Bu medreselerde bizzat kendisi ders vermiĢtir. Ayrıca buralarda değiĢik hocaların ders vermesini sağlamıĢtır. Bu süreçte Mübârekfûrî, sömürge ve iĢgalden dolayı çeĢitli sıkıntılar çekmiĢ, karĢılaĢtığı birçok engelle mücâdele etmek zorunda kalmıĢtır. KarĢısına çıkan bütün engellere rağmen çalıĢmalarından geri durmadı. Mübârekfûrî, Ehl-i Sünnet görüĢü üzereydi. Bu doğrultudaki görüĢlerini birçok yerde Allah‟ın sıfatları, tevessül, Ģefâat gibi konulardan bahseden hadisleri Ģerh ederken belirtmiĢtir Kitap ve Sünnet‟e tabîi olan Mübârekfûrî, körü körüne yapılan taklitlerle mücâdele ederdi. V Onun prensibi ve yöntemi, herhangi bir mezhebe olduğu gibi bağnazca bağlanma yerine konuları araĢtırarak delilleriyle öğrenmeyi yeğlemektir. Mübârekfûrî, kendisine özgü üslub ve yöntemiyle sapkın fikirli fırkaların düĢüncelerini açıkladığı gibi bu fikirlerden sakınılması gerektiğini de ifade etmektedir. Mübârekfûrî medrese derslerinin yanısıra ilmi çalıĢmalarda da bulunarak çok sayıda eser kaleme almıĢtır. Tuhfetu‟l-Ahvezî bi-ġerhi Camii‟t-Tirmizî Kapsam ve Ģöhret bakımından bu kitap onun diğer kitaplarından daha öndedir. Mübârekfûrî‟nin Ģerhinin belirgin özelliklerinden en önemlisi, çok fazla kaynaklardan bahsetmesi ve bunlardan istifâde etmesidir. Mübârekfûrî, hadis ilimleri, itikat, fıkıh, tarih ve tıp gibi çeĢitli alanlardan kaynaklara mürâcaat ederek bunlardan aldığı bilgileri Ģerhine dâhil etmiĢtir. Konumuz olan Tuhfetü‟l-Ahvezî bu eserlerin baĢında yer almaktadır. Bu mütevâzî tez çalıĢmamızda, Müslümanları din konusunda bilinçlendirmeye yönelik sarf ettiği gayretleri ve hadis ilminde geride bıraktığı eserleri dikkat çekici kılmasından dolayı Mübârekfûrî ve Tuhfetü‟l-Ahvezî adlı eseri incelenmiĢtir.
