Özet:
Bu çalışma, 15. yüzyılda Anadolu’da yaşayan Yusuf b. Hâmid'in (ö. 892/1486) hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşlerini incelemektedir. Çalışma, adı geçen mutasavvıfın tasavvufî görüşlerinin tespit edilmesi ve onun tasavvuf anlayışının ortaya çıkarılmasını amaçlamaktadır. Bu çalışma, Yusuf b. Hâmid’in, Arapça ve Farsçayı çok iyi bilmesine rağmen, eserlerinde yaşadığı dönemin Türkçesini kullandığını göstermiştir. Eserlerinde yer alan tevhid, nübüvvet, sevgi, aşk, edep, fakr, murâkabe, zikir, keşf, riyâzât, kalb, nefs, ruh, râbıta, varlık, vahdet-i vücud, velâyet gibi birçok tasavvufî kavramı, geleneğe bağlı kalarak açıkladığı; zaman zaman da yeni yorumlar getirdiği tespit edilmiştir. Tarih içinde ciddi tartışmalara neden olan vahdet-i vücud (varlığın tekliği) düşüncesini, tevhidin ileri bir boyutu şeklinde açıklayarak savunduğu belirlenmiştir. Nübüvvet olmadan dinin doğru bir şekilde anlaşılamayacağı kanaatinde olduğu görülmüştür.
