Abstract:
İnsanlar, çevre sorunlarını minimum seviyeye indirmek ve sürdürülebilirliği sağlamak için doğanın sunduğu tükenmeyen enerji kaynağı olarak bilinen yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme gereksinimi duymuşlardır. Fosil yakıtlara alternatif olması nedeniyle; YE sektörü günümüzün ve geleceğin en hızlı yükselen sektörü konumundadır. Türkiye güneş enerjisi bakımından uygun bir coğrafi konuma sahiptir. Türkiye’nin en fazla güneş enerjisi alan bölgesi Şanlıurfa ilinin içinde olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Ancak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Şanlıurfa ili; Sahra, Suriye ve Arap Yarımadası Çöl’ünden atmosferik taşınımla gelen PM etkilenmektedir. Atmosferik toz taşınmıyla gelen PM’ler genel olarak solunabilir boyutlu (PM10 ve PM2.5) maddelerdir. Güneş modülü yüzeyindeki toz birikimi, özellikle ara sıra veya sık sık toz fırtınalarının meydana geldiği çöl bölgelerinde büyük endişe kaynağıdır. PV modülünün yüzeyinde biriken toz cam kapak geçirgenliğini azaltır ve dolayısıyla hücrelere ulaşan güneş ışınımı miktarını azaltır. Bu çalışmada, Türkiye’de en çok tercih edilen Monokristal ve Polikristal panelleri kullanılmıştır. Her iki PV teknolojisinden aynı özelliklere sahip iki panel kullanılarak iki grup oluşturuldu. Paneller haftanın 3 günü (Pazartesi, Çarşamba ve Cuma) Mayıs-Aralık 2019 tarihleri arasında ölçüldü. Her pazartesi panel gruplarından biri saf su ile yıkanırken diğer panel temizlenmedi. Partisol 2025 ID cihazı ile günlük PM10 ve PM2.5 konsantrasyonları belirlenip, MODIS uydu görüntüsü ve HYSPLIT modeliyle toz kaynaklarının Sahra, Suriye ve Arap Yarımadası çöllerinden olduğu tespit edildi. Ölçüm sonuçlarına göre; PV panel yüzeyindeki toz birikiminin radyasyon miktarına bağlı olarak elde edilen gücü Monokristal için maksimum %8.2'ye kadar ve Polikristal için maksimum %10'a kadar azalttığı tespit edildi. Yaz aylarında, ortalama güç kaybı Monokristal için %4.33 ve Polikristal için %4.57 olduğu tespit edildi. Buna karşın, sonbahar aylarında %1,77'den az olduğu tespit edilmiştir. PV panellerde güç kaybı en fazla atmosferik toz taşınımının olduğu geçiş mevsimlerinde olduğu belirlenmiştir. Kış aylarında yağış olmasından dolayı güç kaybının düşük olduğu belirlenmiştir.
