Abstract:
Hava kirliliği gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ve şehirlerde en önemli çevre sorunlarından birini
oluşturmaktadır. İnsan ve canlılar için vazgeçilmez bir unsur olan hava hayatımızın temel
kaynaklarındandır. Bu sebeple hava kirliliğinin toplumsal sonuçları olmaktadır. Hava kirliliği
sorununun çözümü için öncelikle mevcut durumun tespit edilmesi gerekmektedir. Bu çalışma kirletici
gaz ve toz emisyonlarının bir şehir yerleşkesindeki dağılımını incelemek amacıyla 2017-2018 yılında
Diyarbakır ilinde gerçekleştirilmiştir. Diyarbakır ili içinde belirlenen 13 noktada haftalık periyotlarla
portatif cihazlar ile toz ve gaz ölçümü yapılmıştır. Daha sonra bu ölçümlerden elde edilen veriler ile
Diyarbakır ili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü’nden alınan veriler karşılaştırılmıştır. Bu
karşılaştırmalar sonucunda Diyarbakır ilindeki kirleticilerin yıl boyunca konumsal değişiklikleri ile
konumsal bağımlılık ilişkileri incelenmiştir. Ölçüm sonuçları hava kirliliği kontrol yönetmeliği
çerçevesinde değerlendirilmiştir. Proje çalışmasından elde edilen verilerin ortalama değerleri PM10
için 49.7 µg/m3, PM2.5 için 476.93 µg/m3, NO2 ve CO2 için ise sırasıyla % 0.290994 ve % 0.59975
olarak tespit edilmiştir. Elde edilen bu veriler kirletici sınır değerleri ile kirletici parametreleri sınır
değerlerini aşmadığından Diyarbakır ili hava kalitesinin ‘iyi’ sınıfında olduğu belirlenmiştir.
