Abstract:
Bu çalışmada Erbil İlinin Choman bölgesinden 10 çalışma alanı/istasyon seçilmiştir. Su numuneleri Ekim 2018'den Mart 2019'a kadar aylık olarak alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre hava sıcaklığı , 0 - 33.6 ºC aralığında oldukça dalgalanmalara sahip olduğunu ortaya koymuştur. Su sıcaklığı 11 – 23.7 ºC arasında değişmiştir. Su analizleri sonuçları şu şekilde belirlenmiştir: pH, 7.17 - 7.98 arasında değişmiştir; EC, 143 - 979 µScm-1; arasında değişmiştir; bulanıklık 0.50 - 13.3 NTU arasında değişmiştir; Toplam alkalilik, asitlik ve sertlik sırasıyla 87 - 354.2, 0.37 - 8.28 ve 57 - 301 ppm CaCO3 arasında belirlenmiştir. Choman bölgesindeki inorganik metalik olmayan özellikleri sonuçları aşağıdadır: Klor, 3.9 - 117.9 mg 1-1; sülfat 36-497 ppm, ve nitrat, 0.27-1.2 ppm N-N02 ile; fosfat 0-3.56 ppm P-PO4; silis 0.23-3.93 ppm Si-SiO22-arasında değişmiştir. Öte yandan, diğer metalik katyonların sonuçları şu şekilde çıkmıstır: Ca2+ 12-120 ppm, Mg2+ 7 - 43 ppm. Kalsiyum bütün su kaynaklarında magnezyumdan baskındır. Kaynak suyu sahalarındaki Çözünmüş oksijen (DO) muhtevasına gelince, konsantrasyon 0.92 ile 10.5 ppm arasında değişmiştir. 1. ve 8., istasyonlar ortalama 7 ppm'den daha yüksek DO düzeyleriyle karakterize edilmiştir. Beş günlük Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOD5) sonuçları 1,58 - 4,14 ppm arasında değişmiştir. 2. ve 3. istasyonlar incelenen dönemde ortalama 0.77 ve 0.66 ppm değerindeki düşük BOD5 seviyeleri ile karakterize edildiğinden diğer çalışma alanları arasında iyi su kalitesi olarak kabul edilmiştir. Morfolojik olarak toplam 87 diatom türü tanımlandı ve bu türler 8 takım, 10 aile ve 30 cins ile temsil edilmiştir. Naviculaceae takımı, Navicula cinsinden 10 tür ve toplamda 25 tür ile ilk sırada yer almıştır. Fragilariaceae takımi, Fragilaria cinsinden 9 ve Synedra cinsinden 6 tür olmak üzere 19 tür ile ikinci sırada yer almaktadır. Toplam diatom sayısı 23.35 ila 491.3 hücre, X 103l-1 , ilkbahar ve sonbahar olmak üzere yılda iki yükseliş/pik yaptıkları gözlenmiştir. Çalışma süresince çeşitlilik endeksinin değeri 1.09 ile 2.02 arasında değişmiş ve hiçbir zaman 1.74 değerin altına düşmemiştir, bu da Choman bölgesindeki tüm kaynak sularının iyi ile çok iyi diatom tür çeşitliliği ve iyi su kalitesine sahip olduklarını göstermiştir.
