Abstract:
Tarımsal faaliyetlerden yüksek verim almaya yönelik planların yapılabilmesi için toprak özelliklerinin belirlenmesi ve izlenmesi önemlidir. Toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenebilmesi için belirli noktalardan farklı derinliklerde toprak örneklerinin alınması ve laboratuvar ortamında analiz edilmesi gerekir. Özellikle homojen olmayan arazi yapıları topraklardan geleneksel yöntemlerle daha fazla örnek alınmasına sebep olmaktadır. Günümüzde yaygın olarak kullanılmaya başlanan jeoistatistiksel teknikler ile yapılacak bu tür işlemler son derece kısa sürede daha az iş gücü ve daha az zaman kaybıyla yapılabilmektedir. Bu çalışmadaki amaç jeoistatistiksel yöntemler kullanarak aynı ana materyal üzerinde oluşan farklı amenajman (geleneksel ve organik tarım) altındaki topraklara ait fiziksel ve kimyasal kalite parametreleri (pH, EC, Tekstür, Kireç İçeriği, Organik Madde, KDK) ve toprak kalite indeksinin örnekleme yapılmayan noktalar da tahminleri yapılarak arazideki dağılımların haritalarını oluşturmaktır. Bu amaçla Harran Ovası Yarı Kurak İklim Koşulları altında yer alan aynı anamateryal üzerindeki geleneksel ve organik tarım sistemi ile yönetilen iki komşu araziden rastgele örnekleme sistemine göre 0-30 cm derinlikten toprak örnekleri alınarak pH, EC, Tekstür, Kireç İçeriği, Organik Madde ve KDK analizleri yapılmış ve ayrıca toprak kalite indeksleri çıkarılmıştır. IDW ve Kriging teknikleri ile de toprak kalite parametreleri ve indekslerinin uzaysal dağılımları haritalanmıştır. Organik ve geleneksel tarım altında yer alan toprakların organik madde hariç diğer özellikleri benzerlik gösterirken, organik tarım yapılan toprakların ortalama organik madde kapsamı % 3.13 bulunurken, geleneksel tarım yapılan toprakların ortalama organik madde kapsamı % 1.83 oranında bulunmuştur. Geleneksel tarım yapılan alandaki toprak kalite parametrelerine ait Varyasyon Katsayısı değerleri bu alanda yürütülen gübreleme ve sulama faaliyetleri nedeniyle, organik tarım yapılan alandaki toprak örneklerinin varyasyon katsayı değerlerine göre daha yüksek oranda bulunmuştur. Kıyaslanan farklı iki tahmin yönteminden Kriging tekniği IDW metoduna göre daha düşük RMSE oranları sağlamıştır. Jeoistatistiksel yöntemlerle oluşturulan toprak haritaları tarımsal bölgelerdeki ürün deseninin oluşturulması, sulama yönetimi, ıslah, toplulaştırma projelerine altlık harita üretilmesi gibi planlamaların yapılabilmesinde temel ölçüt olarak kullanılacaktır.
