DEKSMEDETOMİDİN/DESFLURAN VE PROPOFOL/DESFLURAN ANESTEZİSİYLE KIRIK OPERASYONUNA ALINAN KÖPEKLERDE TOTAL OKSİDAN/ANTİOKSİDAN SEVİYELERİ VE DNA HASARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Köpeklerde travma nedenli uzun kemik kırıklarıyla sıkça karşılaşılmaktadır. Bu kırıkların operatif sağaltımında osteosentez tekniklerinden biri intramedüller pin uygulamalarıdır. İntramedüller pin operasyonlarında inhalasyon anestezisi öncesi propofol indüksiyonu veya α2 adrenerjik reseptör agonisti ajan enjeksiyonunun ardından ketamin indüksiyonu veteriner hekimlikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Premedikan olarak spesifik bir α2 adrenerjik reseptör agonisti olan deksmedetomidin ile potent inhalasyon anesteziklerinden desfluran son dönemde kullanıma girmiş ajanlardır. Yapılan çalışmada; intramedüller pin operasyonuna alınan köpeklerde propofol ve desfluran kombinasyonu (PRD) ile deksmedetomidin, ketamin ve desfluran kombinasyonunun (DKD) vital değerler ile oksidatif stres ve DNA hasarı üzerinde oluşturduğu etkilerin belirlenmesi amaçlandı. Araştırma materyalini; Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniğine kırık şikâyetiyle getirilen ve pin operasyonuna alınan non-brahisefalik ırklarda, yaşları 1-5 arasında değişen ve farklı ağırlıktaki 16 sahipli köpek oluşturdu. Opere edilen köpekler PRD ve DKD olarak iki gruba ayrıldı. Grup PRD’deki 8 köpeğe propofol (6 mg/kg, damariçi (IV)) indüksiyonun ardından %7-8 dozda desfluran ile anestezi idame protokolü sağlandı. Grup DKD’deki 8 köpeğe deksmedetomidinin (2 μg/kg, IV) tek doz enjeksiyonundan 15 dakika sonra ketamin (4 mg/kg, IV) tek doz enjekte edilerek indüksiyon sağlandı ve %7-8 dozda desfluran ile anestezi idame protokolü oluşturuldu. Vital değerlere ilişkin nabız, sistolik kan basıncı (SKB), diastolik kan basıncı (DKB), solunum sayısı, oksijen saturasyonu (SpO2), end-tidal CO2 (EtCO2) ve vücut sıcaklığı (°C) değerleri PRD’de propofol, DKD’de deksmedetomidin enjeksiyonu x öncesi (T0) ve enjeksiyondan sonra 5. dk (T5)’dan itibaren 5 dk aralıklarla 60 dk (T60) süresince takip edildi. Oksidatif stres değerlerinin belirlenmesinde Toplam Antioksidan Durum (TAS), Toplam Oksidan Durum (TOS, MDA ve GSH) ve Oksidatif Stres İndeksi (OSI), DNA hasarının belirlenmesinde 8-hidroksideoksiguanozin (8-OH-dG) kullanıldı. PRD’de propofol, DKD’de deksmedetomidin enjeksiyonu öncesi (T0), anestezinin 15. dk (T15), 75. dk (T75)’ları ve postoperatif 24. saatte (PO24) oksidatif stres ve DNA hasarı analizleri için V. cephalica antebrachi’den kan numuneleri (3 ml) alınarak analiz edildi. PRD’de 40-60 sn içerisinde apne bulgusuyla karşılaşılmadan sorunsuz indüksiyon sağlandı ve tek müdahalede entübasyon gerçekleştirildi. DKD’de deksmedetomidin enjeksiyonundan sonra kusma görülmeden arzu edilen seviyede kas gevşemesiyle sedasyon sağlandı. Ketamin enjeksiyonundan sonra apne bulgusuyla karşılaşılmadan 80-120 sn içerisinde tüm köpeklerde anestezi indüklendi. Ortalama 2-3 müdahalede entübasyon gerçekleştirildi. Takip edilen zaman noktalarında her iki grupta vital değerlerden nabzın düştüğü, SKB ve DKB’nin nispeten paralel olarak dalgalı seyrettiği ve solunum sayısının düştüğü gözlendi. Ancak nabız, SKB ve DKB ile solunum sayısındaki bu değişimlerin DKD grubunda daha fazla olumsuz etkilendiği görüldü. Her iki grupta nispeten paralel şekilde oksijen saturasyonu (SpO2)’nun yükseldiği ve End-tidal CO2 (EtCO2)’nin dalgalı seyrettiği ve vücut sıcaklığının düştüğü izlendi. Oksidatif strese ilişkin T0’dan PO24’a kadar TAS değerlerinde PRD grubunda DKD grubuna göre daha düşük seviyede olmak üzere her iki grupta artış (p