ŞANLIURFA'DA GEBE KADINLARIN İLAÇ KULLANIM ALIŞKANLIKLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Abstract

Çalışma, Şanlıurfa il merkezindeki gebe kadınların ilaç kullanım alışkanlıklarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesinin kadın doğum polikliniklerine başvuran gebeler oluşturmuştur. Örnek büyüklüğü; konuyla ilgili çalışmalar dikkate alınarak tahmini orantı/oran/sıklık %27.8, hata sınırı %5 ve %95 güvenle yapılan hesaplamada 309 olarak hesaplanmıştır. Veriler, Tanımlayıcı Veri Toplama Formu aracılığı ile Şubat-Mayıs 2016 tarihleri arasında, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada, Harran Üniversitesi Etik Kurulu’ndan ve Şanlıurfa Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği’nden yazılı izin, çalışmaya katılmayı kabul eden gebe kadınlardan sözlü onam alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama ve standart sapma; tek değişkenli analizlerden Ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan gebelerin yaş ortalaması 26.03 (±5.8) ve gebelik haftası ortalaması 25.6(±9.8)’dir. Gebelerin %76.1’i gebeliği boyunca en az bir ilaç kullanmaktadır. Gebelerin %23.6’sının doktora danışmadan ilaç kullandığı ve bu ilaçlar içerisinde en fazla analjezikleri (%21.4) kullandıkları belirlenmiştir. Gebelerin %74.4’ü doktordan ilaç hakkında bilgi istediğini, %63.8’i ilaçların prospektüsünü okuduğunu, %98.1’i ilacı doktorun önerdiği şekilde kullandığını, %57.6’sı ilacın kullanımında saat aralıklarına ve %74.1’i ilacın dozuna dikkat ettiğini, %64.4’ü evde bulunsun diye ilaç yazdırmadığını bildirmiştir. Yapılan istatistiksel değerlendirmede; gebelerin doktora danışmadan ilaç kullanım durumları ile sosyo-demografik özellikleri ve kronik hastalığı olma durumları açısından aralarında fark olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Çalışma vii sonuçlarına göre, Şanlıurfa Eğitim Araştırma hastanesi polikliniğine başvuran gebelerin çoğunluğunun akılcı ilaç kullanım alışkanlığına sahip olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, gebelerde akılcı ilaç kullanımının yaygınlaştırılması, gebelik izlemlerinde akılcı ilaç kullanım alışkanlıklarının da sorgulanması, gerekli durumlarda akılcı ilaç kullanımına yönelik gebe ve ailesine eğitim ve danışmanlık yapılması, hemşirelerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgilerinin güncel tutulması ve konuya duyarlılıklarının artırılması önerilmiştir