Abstract:
Bu tez çalışması, bitkilerde doğal bir hormon mekanizması yolu olarak üretilen salisilik asitin önemli bir bileşeni olan metil salisilatın ve canlılarda özellikle de insanlarda koku alma bozukluklarında tedavi edici özelliği bulunan çinkonun farklı şekillerde (tohum ve yaprak uygulamaları) pamuk bitkisine uygulanması aracılığıyla, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) ve onun önemli bir predatörü Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot, 1957 (Acari: Phytoseiidae) üzerindeki atraktant ve repellent etkilerini, arazi ve laboratuvar koşullarında araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada bu amaçla, içeriğinde doğal olarak metil salisilat bulunduran keklik üzümü yağı ve çinko ile oluşturulan ekstraktlar kullanılmıştır. Buna göre, arazi çalışmasında, bütün uygulamalar içinde, T.urticae üzerinde metil salisilat içerikli tohum uygulaması %69 daha repellent, metil salisilat içerikli yaprak uygulaması %87 daha atraktant etki göstermiştir. Laboratuvar çalışması sonuçlarına göre ise bütün uygulamalar içinde, T.urticae üzerinde metil salisilat içerikli tohum uygulaması %99 repellent etki, metil salisilat içerikli yaprak uygulaması %68 atraktant etki göstermiştir . P.persimilis’in hem arazi çalışmasında hem de laboratuvar çalışmasında uygulamalar arasında ayrım yapmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, P.persimilis’in bitkisel uçucu yağlarının ayrım yapmadığı, T.urticae’nin ise bitkisel uçucu yağlara karşı duyarlı olduğu ve metil salisilat içerikli tohum uygulamasının repellent etkili olduğu tespit edilmiştir.
