KÜBRA’L-YAKÎNİYYÂTİ’L-KEVNİYYE ADLI ESERİ BAĞLAMINDA MUHAMMED SAÎD RAMAZÂN EL-BÛTÎ’NİN İSBÂT-I VÂCİB METODU

Abstract

Kelam literatüründe Allah'ın varlığını ispatlama yöntemine “isbât-ı vâcib” denilmektedir. Bu konu tarih boyunca inanan ve inanmayan herkesin gündemini meşgul etmiştir. Denilebilir ki; tarihi, insanlık tarihi kadar eski olan isbât-ı vâcib çalışmaları, her döneme ve muhataba göre farklı formlar şeklinde ortaya çıkmıştır. İlk tezahürleri, Kur’ân-ı Kerîm ve sünnette görülen isbât-ı vâcib, Müslümanların, farklı din ve ideolojilere sahip yeni kişiler ve halklarla karşılaşmalarından itibaren gün geçtikçe sistemli hale gelmiştir. Zamanla Allah'ın varlığını ispatlayan deliller ortaya konmaya başlamış ve isbât-ı vâcib çalışmaları ilerlemiştir. Bu deliller ve isbât-ı vâcib metotları gelişerek bir literatür oluşturmuştur. Günümüzde de önceden olduğu gibi isbât-ı vâcib çalışmaları, inkârcı fikirlere ve ideolojilere karşı savunma şeklinde cereyan etmeye başlamış, çağa ve muhatapların seviyelerine uygun metotlar ve deliller oluşturulmaya başlanmıştır. İşte Muhammed Saîd Ramazân el-Bûtî de günümüzde, isbât-ı Vâcib çalışmaları yapan önemli âlimlerden birisidir. Bu çalışmada söz konusu âlimin isbât-ı vâcib metodu tespit edilmeye çalışılacak ve araştırma alanı olarak Kübra'l-yakîniyyâti'l-kevniyye isimli eseri esas alınacaktır. Bir giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşan bu çalışmanın giriş kısmında araştırmanın önemi, yöntemi ve başvurulan kaynaklar açıklanmıştır. Birinci bölümde ise Muhammed Saîd Ramazân el-Bûtî’nin yaşadığı dönem, hayatı, ailesi, ilmi kişiliği, eserleri ve özellikle Kübra'l yakîniyyâti'l-kevniyye isimli eseri hakkında tanıtıcı bilgiler kısaca verilmiştir. İkinci bölümde genel anlamda isbât-ı vâcib konusu ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise el Bûtî’nin isbât-ı vâcib metodu üzerinde durulmuş ve isbât-ı vâcib amacıyla kullandığı deliller tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bölümde ayrıca –tıpkı diğer bazı kelam V âlimlerinin yaptıkları gibi– materyalizm, evrim, pozitivizm gibi inkârcı akımların inanç bağlamında oluşturdukları şüphe ve iddialara verdiği cevaplar üzerinde durulmuştur. Araştırma; el-Bûtî’nin isbât-ı vâcib yönteminin hulasa edildiği sonuç bölümüyle sona ermektedir.