Özet:
Bu çalışmada, Batman ili Sason ilçesindeki üç işletmede ipekböceği yetiştiriciliğinin mevcut durumu ve koza kalite parametrelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İşletmelerden sağlanan yaş koza örneklerinde; yaş koza ağırlığı, yaş kozada gömlek ağırlığı, yaş kozaya göre kuru koza verimi (Reza), yaş kozada ipek zenginliği, kuru koza ağırlığı, kuru kozada ipek zenginliği, litrede koza sayısı, koza boyutları, belirlenmiştir. Araştırmada yaş koza ağırlığı bakımından İşletme II’de en yüksek değer 1.99±0.073 g, İşletme I’de 1.62±0.046 g ile en düşük değerde bulunmuştur. Kuru koza ağırlığı İşletme III’de yetiştiricilik yapan işletmede ortalama 0.81±0.022 g ile en yüksek, İşletme I’de en düşük değer 0.66±0.017 g olarak tespit edilmiştir. Kuru koza gömlek ağırlığı; en yüksek değeri İşletme III’de 0.44±0.01 g, en düşük değeri İşletme I’de 0.34±0.01 g olarak elde edilmiştir. Koza genişliği; İşletme II’de en yüksek 2.05±0.02 cm, İşletme I’de en düşük 1.93±0.02 cm olarak belirlenmiştir. Koza uzunluğu; en yüksek değeri İşletme I’de (3.48±0.03 cm), en düşük değeri ise İşletme I’de (3.31±0.02 cm) elde edilmiştir. Yaş kozaya göre kuru koza verimi (reza); İşletme III’de %0.42 ile en yüksek değer, İşletme I’de %0.41 ile en düşük değer tespit edilmiştir. Kuru kozada ipek zenginliği; en düşük değer İşletme I’de; %0.52, en yüksek değer İşletme III’de %0.54 olarak bulunmuştur. Litredeki koza sayısı; en düşük İşletme III’de 76 adet, en yüksek değer ise T2 işletmesinde 94.66 adet olarak bulunmuştur. Cinsiyet tespitinde işletmelerde erkek pupa oranı, dişi pupa oranına göre daha yüksek gözlenmiştir. Beşinci yaş canlı larva ağırlığı; İşletme III’de 231.37 g ile en yüksek değerde, 124.55 g ile en düşük İşletme I’de kaydedilmiştir. Yaş kozada gömlek ağırlığı; en yüksek 0.48±0.014 g ile İşletme II’de, en düşük 0.37±0.011 g ile İşletme I’de bulunmuştur. Yaş kozada ipek zenginliği İşletme III’de en yüksek değer %0.25, en düşük değer ise İşletme I’de %0.23 olarak bulunmuştur.
