Özet:
Diyarbakır ili Türkiye’nin en önemli lif pamuk üretim alanları içerisinde ilk sıralarda gelmektedir. Pamuk Türkiye için önemli ihraç ürünlerinden biri olmasının yanı sıra Diyarbakır ilinin bulunduğu Güneydoğu Bölgesinin de en önemli geçim kaynaklarından biridir. Sulu tarım sisteminin önemli bitkilerinden biri olan pamuk tarımında sürdürülebilirliğin sağlanmasında kimyasal kullanımında bilinçli davranışa sahip üretici en önemli etkenlerden biridir. Pamuk tarımında kullanılan kimyasalların içerisinde hastalık, zararlı ve yabancı ot mücadelesinde kullanılan tarım ilaçları önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışma ile Diyarbakır ilinde pamuk tarımı ile uğraşan üreticilerin tarımsal mücadele davranışları ve bu davranışların oluşmasında etkili faktörler araştırılmıştır. Bu kapsamda Diyarbakır ilinde önemli pamuk tarımı yapılan bölgeler Gayeli Örnekleme Yöntemi ile seçilmiştir. Bu kapsamda Bismil, Çınar ve Yenişehir ilçelerindeki pamuk tarımı ile uğraşan üreticiler çalışmanın ana popülasyonunu oluşturmuştur. 2020 yılı Çiftçi Kayıt Sistemine göre her ilçede faaliyet gösteren pamuk üreticilerinin %10’u seçilmiş olup toplam 264 üretici ile yüz yüze anket soru formları doldurulmuştur. Çalışma sonucunda, pamukta görülen en önemli hastalığın fide kök çürüklüğü olduğu olduğu, bunu takiben zararlılardan özelikle yeşilkurt, dikenlikurt ve bitki tahtakurularının en çok karşılaşılan zararlılar olduğu kayıt edilmiştir. Üreticilerin %60’nın tarım ilaçlarını almış olduğu ilaç bayisinin tavsiyesine göre kullandığını belirtirken, %83.7’sinin ilaçların tavsiye edilen doza uygun kullandığını beyan etmiştir. Ayrıca üreticilerin %46’sının tarım ilaçlarını kullandıktan sonra boş ambalajları toplayıp çevreye attığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, özellikle Diyarbakır ili ve pamuk üretimi yapılan bölge illerinde üreticileri tarım ilaçları konusunda bilinçlendirmeye yönelik çalışmaların arttırılması ve kimyasal mücadeleye alternatif etkili yöntemler konusunda bilgilendirilmesinin gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.
