URFA’DA MEVLEVÎLİK VE MEVLEVÎLER

Abstract

Mevlânâ Celâleddîn Rûmî ile bilinen Mevleviyye tarîkatı, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde Konya şehrinde ortaya çıkmış ve kısa sürede Anadolu’da ve dünyanın birçok yerine yayılmıştır. Bu tarîkatın, diğer tarîkatlara nazaran bu şekilde yayılmasında sahip olduğu disiplinli sistem ile tarîkat içerisinde icrâ edilen mûsikînin katkıları azımsanmayacak kadar fazladır. Çok zengin bir eğitim ve teşkilat yapısına sahiptir. Bu tarîkat bir müessese olarak ele alındığında icrâ ettiği faaliyetler İslam içtimaî hayatı, kültürleri ve ekonomik hayatını göstererek devam etmiştir. Konya’da neşv û nemâ bulan bu tarîkat; gönül coğrafyası içinde kıymetli ilim, sanat, zanaat ve siyaset erbabı yetiştiren devasa bir tasavvuf kurumudur. Bunların içinde birçok sultan, devlet adamı, ilim adamı, sanatkâr ve müzisyen bulunmuştur. Bulunduğu topluluklarda yöneticiler ve halk ile hemhâl olan bu tarîkat, Hak âşıklarını cezbeden bir yol olmuştur. Bu tasavvufî akımın bir mevlevîhânesi de Urfa’dadır. Bu çalışmamızda disiplini, eğitim modeli ve semâ zikriyle kendini diğer tarîkatlardan ayıran Mevleviyye tarîkatının Urfa’ya nasıl ve ne zamanda geldiğini, Urfa Mevlevîhânesi’ni, bu mevlevîhânenin şeyhlerini, dervîşlerini, vakfiyelerini, şeyhlerinin halk ile olan ilişkilerini ve aslen Urfa’lı olup başka diyarlarda şeyhlik yapan Mevlevî şeyhleri arşiv, yazılı kaynak araştırması ve röportajlarla tanıtmaya çalıştık.