KÜRESEL İKLİM KRİZİ VE TÜRKİYE

Abstract

Sanayi devriminden sonraki süreç içerisinde yaşanan hızlı nüfus artışı, kentleşme, ormansızlaşma, kaynakların hızlı tüketimi, fosil yakıt kaynaklarının kullanımı ve atmosfere salınan kirletici endüstriyel gazların etkisiyle, atmosferin kimyası değişmektedir. Bu minvalde atmosferde sera gazları olarak adlandırdığımız gazlar birikmekte ve buna bağlı olarak yaşanan sera etkisiyle yer kürenin sıcaklığının arttığı görülmektedir. Küresel ısınmayla birlikte yaşanan iklim değişikliğinin olası olumsuz etkileri canlı çeşitliliği, tarım, temiz su kaynakları ve insan sağlığı üzerinde görülecektir. Bunların dışında küresel ölçekte yaşanması muhtemel birçok siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik olumsuzluklar beklenmektedir. Bu minvalde nihai olarak iklim krizi olarak tanımlayabileceğimiz süreç başlamıştır. Küresel iklim krizi, insan kaynaklı diğer küresel çevre sorunlarından farklı olarak çevresel, ekonomik, sosyal ve politik yansımaları olan karmaşık bir sorundur. Bu bağlamda üzerine politika geliştirilmesi noktasında diğer konulara göre ciddi farklılıklar söz konusudur. Bu nedenle, farklı yönetişim organları arasındaki etkileşimler ağı, küresel iklim değişikliğine karşı mücadelede hem avantajlı hem de dezavantajlı politika çıkarımları olan karmaşık bir işbirliği formları oluşturmuştur. Bu oluşumlar ise ulusal ve uluslararası düzeylerde ortaya çıkmıştır. İklim krizinin olası etkilerine karşı uluslararası düzeyde birçok girişimde bulunulmuştur. Yapılan çalışmalar geçmişten günümüze devam ederek gelmiştir. Ancak yaşanan ve yaşanması muhtemel tüm olumsuzluklara rağmen, uluslararası çalışmalar yapılsa da küresel bir konsensüsün oluştuğu ve tam anlamıyla uygulandığı söylenemez. Küresel iş birliğinin önünde bazen politikacılar bazen doğrudan V devletlerin ulusal çıkarları durmaktadır. İklim adaletinin sağlanamaması da süreci zaman zaman içinden çıkılmaz hale getirmektedir. Türkiye, ulusal ekonomik öncelikleri ile iklim değişikliği rejimindeki konumu arasındaki dengeyi korumaya çalışan, orta gelirli, gelişmekte olan bir ülke olarak, bugüne kadar tereddütlü bir aktör olarak görülebilir. Bu nedenle konumunun belirlenmesi de büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, küresel iklim krizi rejim kompleksi hakkındaki çalışmalara katkıda bulunulması amacıyla iklim değişikliği kavramına, iklim krizi konusunda yürütülen çalışmalara ve Türkiye'nin iklim krizi politikalarında önemli bir kolaylaştırıcı rol oynayabilecek konularının incelenmesi amaçlanmıştır.