EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE ÖRGÜTSEL ADALET VE ÖRGÜTSEL GÜVEN ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı; eğitim örgütlerinde çalışan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel adalet ve örgütsel güven düzeyleri arasında olan ilişkiyi saptamaktır. Şanlıurfa ili merkez ilçelerindeki resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan öğretmenlerin algılarına dayalı olarak örgütsel güven ve örgütsel adalet arasındaki ilişkilerin incelenmesi ve açıklanmasının amaçlandığı bu araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Eğitim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel adalet ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişkinin saptanması için araştırmada ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, Şanlıurfa İli merkez ilçelerinde 2018-2019 eğitim-öğretim döneminde eğitim örgütlerinde bulunan bütün öğretmen ve yöneticiler oluşturmaktadır. Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde 11374 öğretmen ve 2293 yönetici personel olmak üzere toplam 13667 personel bulunmaktadır. Araştırmada evrenden örneklem alma yoluna gidilmiştir. Araştırmanın örneklemini ise, çalışma evreninden seçkisiz olarak belirlenen 450 öğretmen ve yönetici oluşturmaktadır. Çalışmadaki öğretmen ve yöneticilerin örgütsel adalet algı düzeyleri Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen ve Polat (2007) tarafından “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Güzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki” adlı doktora tezinde Türkçeye uyarlanmış 19 maddeden oluşan “Örgütsel Adalet Ölçeği” ile tespit edilmiştir. Örgütsel güven algı VI düzeyleri de Adams (2004) tarafından geliştirilen ve Kanten (2012) tarafından “İşgörenlerde İşe Adanmanın ve Proaktif Davranışların Oluşumunda Örgütsel Güven ile Örgütsel Özdeşleşmenin Önemi” adlı doktora tezinde kullandığı 16 maddeden oluşan “Örgütsel Güven Ölçeği” ile tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmaya katkı sunan öğretmen ve yöneticilerin tanınmasına yönelik hazırlanan değişkenler için 15 soru bulunmaktadır. Bunlar; çalıştığı kurum, branş, istihdam şekli, öğrenim durumu, yaş, kıdem yılı, unvan, doğum yeri, kurumdaki görev süresi, cinsiyet, medeni hal, başka kurumda çalışıp çalışmadığı, kadrosunun bulunduğu yerde çalışıp çalışmadığı, çalıştığı birimin fiziki şartlarının uygun olup olmadığı ve yöneticiler arasında akrabasının bulunup bulunmadığına ilişkin bilgileri barındırmaktadır. Geçerlilik ve güvenirlik testlerinden sonra yapılan normallik testlerinde normalliğin sağlandığı belirlenmiş olup parametrik testler uygulanmıştır. Araştırma verileri; bağımsız örneklem t-testi, ANOVA ve korelasyon gibi istatistiksel analizler ile elde edilmiştir. Yapılan analizlerde; unvan, yaş, kıdem yılı, doğum yeri, cinsiyet, fiziki şartların uygun olup olmaması ve yöneticiler arasında akrabanın bulunup bulunmaması yönünden anlamlı farklılıklar bulunurken diğer değişkenler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Araştırmada Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde öğretmen ve yönetici olarak görev yapan personellerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel güven algıları arasında yapılan korelasyon testinin ilişki durumu “r = 0.79” olarak çıktığından eğitim örgütlerindeki öğretmen ve yöneticilerin algıları arasında pozitif yönde anlamlı ve yüksek düzeyde olumlu bir ilişki bulunmuştur. Çıkan sonuçlar çerçevesinde eğitim örgütlerinde çalışanlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.