Abstract:
Tarımsal zararlılara karşı uygulanan çevre dostu mücadele yöntemlerinden birisi de biyolojik mücadeledir. Biyolojik mücadele kapsamında doğal düşmanların insekteryum ortamında kitlesel halde üretilmesi bu yöntemin en önemli aşamalarından birisidir. Bu nedenle insekteryum koşullarında faydalı böceklerin kitlesel halde ekonomik olarak üretilebilmesi için kanibalizmin iyi bir şekilde bilinmesi gerekir. Bu çalışma, predatör Oenopia conglobata L. (Coleoptera: Coccinellidae)’nın 25±1 °C sıcaklık, %65±5 orantılı nem ve 16:8 A:K koşullarda en verimli şekilde üretilebilmesi için farklı aç kalma sürelerinin kanibalistik davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla 2019 yılında Harran Üniversitesinde yürütülmüştür. Bu amaçla 12, 24 ve 36 saat aç bırakılan O. conglobata erginlerinin yumurta ve larva üzerinde kanibalistik davranışlarının belirlenmesi için 10 tekerrürlü denemeler kurulmuştur. Farklı sürelerde aç bırakılmış O. conglobata erginlerine 50 adet kendi yumurtası verilip ek besin(Ephestia kuehniella yumurtası) verilmediğinde, 24 saatin sonunda sırasıyla ortalama 20.8, 32.5 ve 40.9 adet, ek besin verilen kontrol grubunda ise sırasıyla ortalama 2.3, 2.9 ve 3.3 adet yumurta tükettiği belirlenmiştir. Kanibalizm oranının ise 12, 24 ve 36 saat açlık durumunda sırasıyla 9 kat, 11 kat ve 12 kat olduğu belirlenmiştir. Farklı sürelerde aç bırakılmış O. conglobata erginlerine 30 adet 1. dönem larva verilip ek besin verilmediğinde, açlık sürelerine göre sırasıyla ortalama 7.8, 8.5 ve 9.2 adet, ek besin verilen kontrol grubunda ise sırasıyla ortalama 1.5, 2.6 ve 3.2 adet larva tükettiği belirlenmiştir. Kanibalizm oranının ise sırasıyla 5 kat, 3 kat ve 2 kat olduğu belirlenmiştir. Erginlerin günlük tükettikleri ortalama yumurta sayısı larva sayısına oranla daha fazla olduğu görülmüştür. Kanibalizmin, farklı sürelerle aç bırakılan O. conglobata erginleri üzerinde etkili olduğu ve istatistiksel olarak önemli bir fark bulunduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak O. conglobata’nın insekteryum koşullarında kitlesel üretimi yapılırken tüketeceklerinden fazla miktarda besin verilerek aç kalmalarının önüne geçilmeli hatta mümkünse kanibalizmin en fazla görüldüğü dönemler izole edilerek yetiştirilmelidir.
