Özet:
Bu araştırma, bazı tatlı mısır genotiplerinde farklı zamanlarda yapılan hasadın verim ve verim unsurları üzerine etkisini belirlemek amacıyla, 2016 ve 2017 yıllarında Şanlıurfa koşullarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eyyübiye Araştırma ve Uygulama alanında yürütülmüştür. Araştırmada bitkisel materyal olarak Baron, Vega, Jübile, GSS 5649 ve Merit olmaküzere 5 adet tatlı mısır çeşidi kullanılmıştır. Hasat zamanları olarak; Zadoks skalasına göre erken süt olum (Z73), orta sütolum (Z75), geç süt olum (Z77), erken sarı olum (Z83), orta sarı olum (Z85) ve geçsarı olum (Z87) dönemleri kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan çeşitler ana parsellere, hasatzamanları ise alt parsellere yerleştirilmiştir. Araştırma süresince bitkisel özellikler, koçan özellikleri, taze ve kuru verim ile tane kalite özellikleri belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, (i) tepe ve koçan çiçeklenme süresi, bitki boyu, sap kalınlığı, yaprak sayısı, ilk koçan yüksekliği parametrelerinin çeşitlere göre istatistiksel olarak önemli farklılıklar gösterdiği (p≤0.05), ancak hasat zamanından etkilenmediği görülmüştür. (ii) Taze koçan, kuru koçan, kalite ve biyokütleparametreleriçeşitlere ve hasat zamanına göre istatistiksel olarak önemli farklılık göstermiştir (p≤0.05). Hasat zamanıngecikmesiyle taze koçan ağırlığı, taze koçan verimi, taze koçan kalınlığı, taze tane ağırlığı ve taze tane verimininarttığıbelirlenmiştir. (iii) Hasat zamanıngecikmesiyle kuru koçan ağırlığının, kuru koçan uzunluğunun, kuru koçan tane sayısının, kuru koçan tane ağırlığınınarttığı görülmüştür. (iv) Hasat zamanıngecikmesiyle bin tane ağırlığının, suda çözünür kuru madde oranının, tane kuru madde oranının, tane yağ oranının ve tane nişasta oranının arttığı; ancak tane şeker oranının, tane protein oranının, sömek oranının ve ağıza yapışma oranının azaldığıve hektolitre ağırlığının değişmediğibelirlenmiştir. (v) Hasat zamanıngecikmesiyle yeşil ot ve kuru ot veriminin arttığı belirlenmiştir. İki yılın ortalamalarına göre; en düşük taze koçan verimi, suda çözünür kuru madde oranı, tane kuru madde oranı ve tane nişasta oranı erken süt olum dönemindegözlemlenmiştir. En düşük tane şeker oranı geç süt olum, en düşük tane protein oranı orta sarı olum döneminde, en düşük tane yağ oranı ise erken sarı olum döneminde belirlenmiştir. En yüksek taze koçan verimine orta sarı olum döneminde, tane kuru madde oranına erken sarı olum döneminde, tane şeker oranına orta süt olum döneminde, tane yağ oranına ve tane nişasta oranına ise geç sarı olum döneminde ulaşılmıştır.
