Abstract:
Toplumların gelişen ve değişen ihtiyaçlarını karşılamak, yönetim anlayışının da değişmesi anlamına gelmektedir. Kamu idarelerinin de gelişen ve değişen bu şartlara uyum sağlaması gerekir. Kurumlarda iç denetim birimi ve iç kontrol sistemlerinin olması kurumun, rekabet üstünlüğü sağlamasında, hataların önlenmesinde, muhtemel risklerin belirlenmesinde ve bütün bunlara karşı önlem alınmasında önem arz etmektedir. Uluslararası standartlara uygun, güvenilir, karşılaştırılabilir ve karar vericilerin kararlarına ışık tutacak, denetimden geçmiş mali tabloları hazırlamak için de iç kontrol ve iç denetim önemlidir. Son yıllarda dünyada meydana gelen ekonomik skandallar sonucunda; işletmelerde, iç kontrol sisteminin ve iç denetimin yetersiz olduğu görülmüştür. Günümüzde, kamu idarelerinde gelişen ve değişen şartlara uyumlu olması amacıyla iç denetim ve iç kontrol birimi tanımlamalarına ihtiyaç duyulmuştur. 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Kamu Mali Yönetimi’nde de iç kontrol ve iç denetim kavramları yerini almıştır. Etkin bir iç kontrol sistemi ve iç denetim biriminin varlığı; kurumun belirlediği hedeflere ulaşma ve yasal düzenlemelere uyma açısından büyük önem taşımaktadır. Başarılı bir kurum için, iç kontrol sistemi ve iç denetim birimi doğru anlaşılmalı, kurumun hedefleri doğrultusunda sağlıklı bir biçimde kurulmalı ve uygulanmalıdır. COSO iç kontrol değerlendirme modeline göre iç kontrol sistemi: kontrol ortamı, risk değerleme, kontrol faaliyetleri, bilgi-iletişim ve izleme olmak V üzere beş bileşenden oluşmaktadır. Bu sistemin, kamu idarelerinde bir eylem planı çerçevesinde kurulması, izleme bileşeni kapsamında değerlendirilmesi ve zayıf yönlerinin tespit edilerek düzeltilmesi gerekmektedir. Araştırmanın uygulama aşamasının yürütüldüğü Adıyaman Üniversitesi’nde iç kontrol ve iç denetimin önemi ve kavramı hem akademik birimlerde hem de idari birimlerde henüz yeterince özümsenmediği ve kavranmadığı sonucuna varılmıştır.
