Abstract:
İklim değişikliğine bağlı olarak artan sıcaklıklar dünya çapında toplumlar ve hükümetler arasında önemli bir sorun olarak görülmektedir. Hidrometeorolojik değişkenlerin trend analizi, su kaynaklarının daha iyi planlanması ve yönetimi için güvenilir sonuçlar sağlar. Yağış, su kaynaklarını doğrudan etkileyen, akarsu akışını, toprak nemini ve yeraltı suyu rezervlerini etkileyen hidrolojik döngünün temel bileşeni olarak kabul edilir. Sıcaklık da iklim değişikliğinin önemli göstergelerinden biridir. Bir bölge için yağış ve sıcaklığın analizi, su kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde planlamasını ve yönetimini sağlayabilir. Bu tez çalışmasında, Irak'ın Kuzey bölgesinde bulunan 10 istasyon için seri korelasyon etkisi dikkate alınarak, parametrik olmayan Mann-Kendall ve Spearman’s Rho yöntemleri ile 1979-2013 yılları arasındaki ölçülmüş yağış ve sıcaklık (Maksimum, minimum ve ortalama) için, aylık ve yıllık verileri kulanarak trend analizi yapılmıştır. Ayrıca lineer eğimler Sen’in trend eğim yöntemiyle hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda, Mann-Kendall ve Spearman’ın rho testlerinin genel olarak birbileri ile uyumlu olduğu, Mart ayında, yağış ve maksimum sıcaklık verilerinde tüm istasyonarda, ortalama sıcaklıkta da istasyonların %90’ında azalan yönde anlamlı trend belirlenmiştir. Bunun yanında, sadece yağışın oldukça az olduğu temmuz ve ağustos aylarında artan yönde anlamlı trend belirlenirken, geri kalan tüm istasyonlarda belirlenen trendler azalan yönde olmuştur. Sıcaklık değerlerinde ise Mak ve ortalama sıcaklıklarda belirlenen anlamlı trendlerin tamamı artan yönde olurken, minimum sıcaklıklarda ise özellikle eylül ayında azalan yönde bir trend bulunmuştur. Buna tez çalışmasına göre, özellikle Iraq’ın kuzey bölgesinin iklim değişikliğinden yağışların azalması ve sıcaklıkların artması şeklinde etkilendiği sonucuna varılmaktadır.
