Özet:
Ney, kökleri çok eskilere dayanan kadim bir çalgıdır. Osmanlı/Türk musikisi tarihindeki üstad olarak kabul edilen Nayî Osman Dede, Abdulbaki Nasır Dede, Nayi Mustafa Kevserî, Nayi Ali Dede, Rauf Yekta Bey, Neyzen Emin Dede gibi mûsıkîşinasların neyzen olması, neyin en önemli çalgılardan birisi olarak kabul edilmesine vesile olmuştur. Bilindiği gibi neyin kendine özgü üfleme teknikleri vardır. Bu teknikler yardımıyla Türk Mûsıkîsi perdelerinin, ney eğitimi ile de Türk Mûsıkîsi eserlerinin doğru bir şekilde icra edilmesi mümkün olmaktadır. Türk Mûsıkîsi nazariyatının öğretim ve intikalinde olduğu gibi ney eğitimi de usta çırak ilişkisiyle sağlanmakta idi. Genellikle Mevlevihanelerde verilen ney eğitimi Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerine kadar sürdürülmüş, sonrasında ise yerini konservatuvarlara bırakmıştır. Türkiye’de çalgı eğitimi, üniversitelere bağlı Konservatuvarlarda, Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında ve Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümlerinde programlara dayalı olarak verilmektedir. Fakat kurumlar arasında ney programı ve ney öğretim elemanı sayısında farklılıklar görülür. Konservatuvarlarda ney eğitimine ilişkin program, öğretim elemanı ve öğrenci mevcut iken Eğitim Fakültelerinin müzik öğretmenliği programlarında ise ney eğitimine ilişkin program ve yeterli öğretim elemanı yoktur. Bu sebeple de müzik öğretmenliği programlarında çalgı dersleri içerisinde ney eğitimine yeterince yer verilemediği görülür. Bu durum, Müzik Öğretmenliği Lisans programından mezun olan müzik öğretmenlerinin Türk müzik kültürünün önemli bir çalgısı olan neyi derslerinde kullanamamalarına ve iv v gelecek nesle aktaramamalarına sebep olmaktadır. Neyin orta ve lise düzeyindeki öğrencilerin müzik derslerinde öğretmen çalgısı olarak kullanılmasının öğrencilerin başarısı üzerinde etkisi olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada da neyin müzik öğretmeni çalgısı olarak kullanımının lise düzeyindeki öğrencilerin müzik dersi başarısına etkilerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada veriler, Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı Şanlıurfa Ceylanpınar Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi dokuzuncu (9.) sınıflardan oluşturulmuş deney ve kontrol gruplarından elde edilmiştir. Bu çalışmada son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma sonucunda 9. sınıflarda “Müzikte Dizi, Ton ve Makam” ünitesinin Türk müziği makamları ile ilgili konularında gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu, genel anlamda deney grubundaki öğrencilerin kontrol grubundaki öğrencilere göre daha başarılı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kısaca neyin müzik öğretmeni çalgısı olarak kullanımının lise düzeyindeki öğrencilerin müzik dersi başarısına olumlu etkileri olduğu görülmüştür.
