Abstract:
Toprak verimliliği ve sürdürülebilirliği henüz yeni bir kavram olarak bilimsel anlamda çalışılmaya
devam etmektedir. Toprakların besin maddelerince fakir oluşları, yeterli tarım girdisinin sağlanamayışı
ve yoğun bir şekilde bilinçsizce yanlış toprak yönetim sistemlerinin uygulamaları altında üretim
yapılması toprak verimliliğini ve sürdürülebilirliğini yeniden ele almayı gerektirmektedir. Bu
çalışmanın amaçları: i) zeytin yetiştiriciliğinde, farklı karakterlere sahip mineral kökenli Penergetic
Boden (modifiye edilmiş bentonit kili), Bentonit (modifiye edilmemiş bentonit kili) ve organik kökenli
Leonardit (organik materyal) girdilerinin farklı dozlarının seçilmiş toprak özellikleri üzerine etkilerini
incelemek ve ii) ürünün verim kalitesi ve miktarı üzerine etkilerini karşılaştırmaktır. Çalışmada 3 marka
x 3 doz x 2 dönem x 2 derinlik x 3 blok kullanılarak tesadüf blokları deneme deseni kurularak toprakta
elektriksel iletkenlik (EC), toprak reaksiyonu (pH), kireç, organik madde, potasyum (K), fosfor (P),
katyon değişim kapasitesi (KDK) ve verim kalitesi parametreleri ölçülmüştür. Bu çalışma sonuçlarına
göre: Toprak EC si uygulama öncesi dönemine göre uygulama sonrasında bazı uygulamalarda %15.4
(PB2-D1), %47.5 (PB2-D2), %92.3 (PB3-D3), %66,7 (L1-D1), %50 (L1-D2), %69 (B3-D1) ve % 48.3
(B3-D2) istatiksel olarak önemli derecede artış görülmüştür (p<0,05). Toprak reaksiyonu (pH)
penergetic bodende uygulama öncesi yüksek olurken uygulama sonrası pH değerleri genellikle
uygulama öncesine göre daha düşük değerler almakta ama istatiksel olarak önemli bir farklılık
gözlemlenmemiştir. Leonardit ve Bentonit uygulamalarında uygulanan dozlar uygulama öncesi
degerlere göre daha yüksek ve daha düşük pH değerleri almaktadırlar ama istatiksel olarak önemli bir
farklılık L1-D1 gözlemlenmiştir (p<0,05) Uygulama sonrası değeri uygulama öncesine göre daha düşük
olup pH yi notür değere yaklaşmıştır. Toprak organik madde konsantrasyonlarında Penergetic Boden
ve Bentonit uygulamalarında uygulama öncesi yükseken uygulama sonrası azalış gösterme eğiliminde
ama Leonardit uygulamalarında ise yükseliş görülmüş ve istatiksel olarak L1-D1 VE L3-D1 doz
uygulamaları önemli görülmüştür (p<0,05). Toprağa uygulanan organik ve inorganik kökenli ürünlerin
toprağın yarayışlı fosfor değerleri üzerine Leonarditin bütün dozları, Penergetic Bodenin PB2 ve PB3
dozları, Bentonitin B1 ve B2 dozlarında dönemler arasında fosfor açısından önemli farklılıklar ortaya
çıkmıştır (p<0,05). Uygulanan dozların verim üzerine etkileri incelendiğinde B3>PB2>PB3>L3>B1> -
B2>PB1>L2>L1>K sıralamasını izlemiştir. Sonuç olarak, bu çalışma toprak verimliliği ve
sürdürülebilirliği açısından kimyasal olmayan organik ve inorganik materyali girdilerin kulanılması
bazı toprak parametrelerin iyileştirmesinde ve verimin artırılmasında etkili olduğunu ortaya
koymaktadır.
