Abstract:
Çocuk işçiliği sorunu dünyanın birçok toplumunda olduğu gibi Türkiye’nin de en önemli toplumsal problemlerinden birisidir. Çocuk işçiliğine neden olan faktörler ülkeden ülkeye değişiklik gösterebileceği gibi temel sebepleri genel anlamda benzerlik göstermektedir. Yoksulluk, göç, işsizlik, eğitim düzeyi, nüfus artışı ve geleneksel aile bakışı gibi birçok faktör çocuk işçiliğine neden olmaktadır. Çocuklar ailelerinin içinde bulunduğu yoksulluk nedeniyle erken yaşlarda işgücü piyasasına dâhil olmak zorunda kalmaktadır. Bu durum ise çocuk işçiliğinin kuşaklararası sürmesine neden olmaktadır. Çocuk işçiliğinin bir nesilden diğerine geçme durumunu açıklamayı amaçlayan bu çalışma, çocukluk döneminde işgücü piyasasına dâhil olan bireyleri ve onların çocuklarını kapsamaktadır. Çalışma kapsamında araştırmada isot üretiminde çalışan kadın işçilerin verileri incelenerek çocuk işçiliğinin kuşaklar arası kalıcılığı irdelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda isot üretiminde çalışan 24 kadın, 28 çocuk ile toplamda 52 kişiyle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Bu bağlamda, çocukluğunda isot (biber) üretiminde çalışmış olan kadınların çocukluk dönemlerindeki çalışma koşulları, çalışma sürecini nasıl değerlendirdikleri ve kendi çocukluk döneminde çalışmanın kendilerine ne tür zararları olduğu ve çocuk işçiliğine bakış açısının ne olduğu üzerinde durulmuştur. Araştırma alanı Şanlıurfa’nın merkez Haliliye ilçesine V bağlı Karşıyaka ve Sırrın mahalleridir. Her iki mahallede isot üretimi yoğun olarak yapılmaktadır. Çalışmada yöntem olarak anket ve derinlemesine mülakat yöntemlerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonunda görüşülen kadınların tamamının çocukluk döneminde çalıştığı görülüştür. Küçük yaşlarda çalışma hayatına dâhil olan kadınların çocuklarının da çalışıyor olması bu çalışmanın en somut bulgularından birisidir. Ayrıca, araştırma kapsamında ulaşılan sonuçlarda kadınların ve çocukların yoksulluğu daha derin yaşadığı gözlenmiş ve işçilerin büyük bir kısmının ekonomik sıkıntılar nedeniyle işgücü piyasasına erken yaşlarda dâhil olduğu saptanmıştır. Çalışma hayatına erken yaşlarda dâhil olan kişilerin birçok sorun ile karşılaştıkları gözlenmiştir.
