Abstract:
Tuzlu toprak koşullarında, toprak N döngüleri üzerindeki etkiyi incelemek, tuzlu toprakların N kullanım verimliliğini iyileştirmek ve meydana gelen hidrolojik ve gazlı N kayıplarının azaltılması gereklidir. Azotlu gübre kullanımının artması çevre ve su kaynaklarını kirlenmesine ilaveten azot oksit (N2O) emisyonu yoluyla küresel ısınmaya neden olmaktadır. Tarımsal kaynaklı N2O emisyonunda denitrifikasyon aktivitesi önemli rol oynamakta ve toprak NO3 - içeriği denitrifikasyon hızını kontrol eden önemli bir parametre olarak karşımıza çıkmaktadır. Yürütülen bu çalışmada, azotlu gübreleme yapılan farklı tuz içeriğine sahip topraklarda, toprak tuzluluğunun N2O emisyonuna etkisi ve nitrat sensörünün toprak nitrat içeriğini belirlemedeki potansiyeli belirlenmiştir. Bu çalışma, robotik, sürekli akım toprak-denitrifikasyon inkübasyon sistemi kullanılarak tamamlanmıştır. Tuzsuz toprak (EC:1,089 dS/m) ve tuzlu toprak (EC: 6,17 dS/m) buğday anızı (1 g kg-1 toprak) ile homojen karıştırılmış ve %75 su tutma seviyesine getirilerek inkübasyon çemberlerine koyulmuştur. Denemede her iki toprak türüne azotsuz (kontrol), 15 kg N da-1 potasyum-nitrat veya amonyum-sülfat uygulamaları yapılmıştır. Deneme topraklarının nitrat içeriği kolorimetrik yöntem ve nitrat sensörü ile belirlenmiştir. Her iki toprakta da azotlu gübre uygulamalarının N2O emisyonunu arttırdığı görülmüştür. Topraklar kıyaslandığında, özellikle potasyum-nitrat uygulanan tuzlu toprakta N2O emisyonu artışının, tuzsuz toprağa göre çok yüksek olduğu belirlenmiştir. Tuzluluğunun N2O üretiminden sorumlu olan nitrifikasyon ve denitrifikasyon süreçlerini etkilediği bilinmektedir. Tamamlanan bu çalışmada toprak tuzluluğu N2O emisyonu ilişkisinin özellikle uygulanan gübre formuna bağlı olduğu anlaşılmıştır. Nitrat sensörü ile yapılan ölçümlerden elde edilen sonuçlar özellikle tuzlu topraklar için laboratuvar koşullarında yapılan kolorimetrik analiz sonuçlarıyla uyum göstermemiştir.
