Abstract:
Bir ülkenin kültürünün ve eğitimli nesillerinin oluşumunda öğretmenlerin etkisi oldukça büyüktür. Bu nedenle de işlerini anlamlı bulmaları büyük önem arz eder. Öğretmenlerin işlerini anlamlı bulmaları ve öğrencilerine de anlamlılığı aşılamaları gerekmektedir. Böylelikle bireyler sosyal, ruhsal ve entelektüel anlamda gelişmekte ve topluma katkı sunacak işler yapabilmektedirler. Bu nedenle bu çalışmada ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin işlerinde anlam bulma düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki farklı demografik özelliklere göre incelenmiştir. Araştırmada, nicel bir yöntem olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya Şanlıurfa ili merkez ilçelerindeki (Haliliye, Karaköprü ve Eyyübiye) kamuya bağlı ilkokullarda görev yapan 403 öğretmen katılmıştır. Örneklem seçiminde tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak merkez ilçelerde bulunan ilkokullardan çalışmaya seçilecek öğretmen sayısı belirlenmiş ardından uygun örnekleme yöntemi sayesinde katılımcılardan veriler toplanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşlerine göre, işlerinde anlam bulma düzeylerini olumsuz yönde en çok etkileyen konular; iş arkadaşları tarafından “değer verilmeyi hissetme”, “aile hissi duyma” ve “iş arkadaşları ile vakit geçirme” olarak belirlenmiştir. İşten anlam bulma düzeylerini olumlu yönde en çok etkileyen konular ise “yaptığım işin büyük bir amaca hizmet etmesi”, “işimi yaparken manevi bir güç hissetme”, “hayatımda kişisel menfaatim için gösterişe yer yoktur” konuları v olmuştur. Cinsiyet ve mezun olunan okul türü değişkeni öğretmenlerin işten anlam bulma düzeylerinde anlamlı düzeyde farklılaşma yaratmadığı, ancak medeni durum, bulunulan okuldaki çalışma süresi, yaş ve mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı düzeyde fark olduğu ortaya çıkmıştır. İlkokul öğretmenlerinin görüşlerine göre örgütsel bağlılık düzeylerini olumlu yönde en çok etkileyen konular “okulun problemlerini kendi problemlerim gibi görme” ve “bu okulun benim için özel bir yeri vardır” maddeleri olmuştur. Bağlılık düzeylerini olumsuz yönde en çok etkileyen konular ise “bu okuldaki insanlara karşı bir minnet borcu hissettiğim için okuldan ayrılmam” ve “okulumdan şu an ayrılacak olsam kendimi suçlu hissederim” konuları olmuştur. Cinsiyet, medeni durum, yaş, bulunulan okuldaki çalışma süresi ve mesleki kıdem değişkenleri ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerinde anlamlı düzeyde fark yaratmamış, mezun olunan okul türüne göre ise diğer fakültelerden mezun olan öğretmenlerin örgütlerine daha çok bağlı oldukları görülmüştür. Anlamlı iş ve örgütsel bağlılık konuları arasındaki korelasyon incelendiğinde ise her iki ölçekten elde edilen verilerin analiz sonucuna göre genel olarak ölçeklerin toplamında ve boyutları arasında orta düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.
