Abstract:
Bu çalışmada, ormanlık alan oluşturmak için yetiştirilen Pistacia khinjuk'a ait bazı Erkek ve Dişi buttum tiplerinden, iki farklı yöneyden alınan yapraklarda, bazı yaprak ve stoma özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin Pistacia koleksiyon parselinde bulunan buttum tipleri üzerinde yürütülmüştür. Bu tiplerden 4 erkek ve 3 dişi tip yaprak örnekleri alımı için işaretlenmiştir. Yaprak örnekleri sürgünlerin ortasından tam gelişmiş yapraklar alınmıştır. Yaprak örnekleri alınırken kuzey ve güney yönleri dikkate alınmıştır. Laboratuvar çalışması yine Bahçe bitkileri bölümünde yapılmıştır. Stoma kalıpları tırnak cilası yardımıyla çıkarılmıştır. Yaprakların hem üstünden hem de altından kalıplar elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; stomalar genelde yaprağın altında bulunmaktadır. Çalışmada yaprak üstündeki stoma sayıları da belirlenmiştir. Yaprak altında en fazla stoma sayısı (425 adet/mm2 ) kuzey yöneyde Erkek-3 tipinde belirlenirken, Güney yöneydeki yapraklarda ise en yüksek (395.20 adet/mm2 ) olduğu Erkek-2 tipinde belirlenmiştir. Yaprağın üst yüzeyinde en yüksek değere (112.72 adet/mm2 ) Dişi-3 de kuzey yöneyde belirlenirken, güney yöneyde ise 143.13 adet/mm2 olarak Dişi-1 de saptanmıştır. Stoma uzunluğu bakımından en uzun (23.52 µm) Dişi-1 tipinde belirlenirken, en düşük (15.88 µm) değere Erkek-2 tipinde kuzey yöneyden alınan yapraklarda saptanmıştır. Bir yaprakta bulunan stoma sayısı da belirlenmiştir. Genel ortalama olarak 7.365.163 adet/yaprak olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte yaprak alanları, stoma por boyutlar gibi özellikler de belirlenmiştir.
