KUR'AN'DA İTTİBA KAVRAMI

Abstract

Kur‟ân-ı Kerîm ilahi kelam olması hasebiyle insanlığı doğru yola erdirmeye vesile olan bir kitaptır. Muhataplarının, yaratılıĢ gayesine uygun davranmalarını sağlamak amacıyla emir ve yasakları bazen kavramlar aracılığıyla bildirmektedir. ÇalıĢmamızın konusu bu kavramlardan biri olan ittibâdır. Kur‟an‟da farklı kalıplarda yer alan bu kavram, çeĢitli anlamlarda kullanılmıĢtır. AraĢtırmamızın amacı, Kur‟an‟da ittibâ kavramını içeren âyetleri tespit etmek ve bu âyetleri konularına göre sınıflandırarak bir bütünlük içinde değerlendirmektir. Kur‟an‟ı doğru anlamak için, içindeki kavramların bağlamına göre anlaĢılması zorunludur. Bu çalıĢmada ittibâ kavramının bağlamına göre hangi anlamlarda kullanıldığı incelenmiĢtir. Kur‟an‟da kullanılan anahtar kelimelerden olan bu kavramın nasıl kullanıldığı, kimlere tabi olmanın emredildiği ve yasaklandığı, tabi olunması emredilenlere uyulması durumunda neler elde edileceği ve karĢı gelinmesi halinde ne tür sonuçların ortaya çıkacağı açıklanmıĢtır. ÇalıĢmamız giriĢ ve üç bölümden oluĢmaktadır. GiriĢ bölümünde araĢtırmanın konusu, önemi, yöntemi ve kaynakları yer almaktadır. ÇalıĢmamızın birinci bölümünde ittibâ kavramının sözlük anlamı ve Kur‟an‟daki farklı formları incelenmiĢtir. Yine bu kavramla ilgili yakın, çok anlamlı ve zıt anlamlı terimler ele alınarak konunun daha iyi anlaĢılması amaçlanmıĢtır. AraĢtırmamızın Ġkinci bölümünde, Kur‟an‟ın uygun gördüğü ittibâ kavramını içeren âyetler tespit edilip konularına göre ayrılmıĢ, ilgili âyet ve hadisler ıĢığında değerlendirilerek konular rivâyet ve dirâyet tefsirlerinde yapılan açıklamalarla desteklenmiĢtir. Ayrıca V Kur‟an‟da emredilen ittibâya engel olan durumların neler olduğu, ittibânın dünya ve ahirete yönelik olumlu ve olumsuz sonuçları da açıklanmıĢtır. AraĢtırmamızın üçüncü bölümünde Kur‟an‟da yerilen, yasaklanan ittibâ kavramını içeren ayetler konularına göre ele alınarak incelenmiĢtir. Kur‟an‟ın sakındırdığı konulara yapılan ittibânın dünya ve ahirette nasıl sonuçlara yol açtığı açıklanmıĢ ve çalıĢma sonuç bölümüyle tamamlanmıĢtır.