İÇ GÖÇ HAREKETLERİNİN SOSYAL VE EKONOMİK ANALİZİ: ŞANLIURFA’DAN İSTANBUL’A GERÇEKLEŞEN GÖÇ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle birey ya da gurupların yerleşmek amacıyla gerçekleştirdikleri yer değiştirme hareketi olarak tanımlanan göç aynı zamanda bir sosyal değişim sürecini ifade etmektedir. Türkiye’de iller ve bölgeler arasında görülen sosyo-ekonomik gelişmişlik farklılıkları, nüfus hareketlerine neden olmakta ve bunun sonucunda ise iç göç ortaya çıkmaktadır. Türkiye’deki iç göç olgusu içinde yaşanılan dönemin koşullara bağlı olarak farklılık gösterse de tarihin her devrinde güncelliğini koruyarak devam etmiştir. Türkiye’de Cumhuriyetin ilk yıllarından 1950 yılına kadar düşük düzeyde gerçekleşen iç göçler, 1950 sonrası dönemde yaşanan değişim ve dönüşümün etkisiyle kırdan kente doğru göçler yoğun bir şekilde yaşanmış ve toplumu derinden etkileyen bir olgu haline gelmiştir. 1980 sonrası dönemde ise yaşanan sanayileşme ve kentleşmenin etkisiyle göçler nitelik değiştirerek kentten kente yoğun bir şekilde artarak devam etmiştir. İç göç olgusunu incelemek için birçok faktörün göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Göçe kaynaklık eden faktörlerin dikkate alınması dengeli bir iç göç sağlama açısından daha gerçekçi politikaların yürütülmesine imkân sağlayacağından çalışmada iç göç hareketlerinin nedenleri, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi eksende V ele alınarak analiz edilmiştir. İç göç olgusu bu eksenler dikkate alınarak Şanlıurfa özelinde incelenmiştir. Çalışmanın amacı Şanlıurfa'dan İstanbul'a gerçekleşen göç hareketlerinin sebeplerini ve sosyo-ekonomik boyutlarını ortaya koyarak göç etme nedenlerini ve geriye göç olasılığını tespit etmektir. Bu amaç kapsamında Şanlıurfa doğumlu olup bireysel veya hane halkıyla beraber İstanbul’a göç eden ve ikametgahı İstanbul’da olan bireylerle anket çalışması yapılmış, anket sonuçları farklı istatistiki analizlerle incelenmiştir. Bu çalışma sonucunda Şanlıurfa'dan İstanbul'a gerçekleşen göç hareketlerinin odağında işsizlik, geçim sıkıntısı, eğitim ve sosyal imkânsızlıklar gibi nedenlerin olduğu ve İstanbul’a göç eden bireylerin, göç ettikleri için memnun oldukları ve bu nedenle büyük çoğunluğunun geri dönmek istemediği belirlenmiştir.