MERZİMAN ÇAYI HAVZASI’NDA ARAZİ KULLANIM FAALİYETLERİNİN ZAMANSAL DEĞİŞİMİ (1985-2015)

Abstract

Bu çalışmada, Merziman Çayı Havzası’nın belirli yıllara ait (1985, 1995, 2005 ve 2015) arazi kullanım özellikleri ile belirtilen bu yıllarda yaşanmış değişim irdelenmiştir. Meydana gelen değişimin nedenleri ve ortaya çıkan problemleri tespit edildikten sonra sorunlara coğrafi prensipler dâhilinde çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Önemli bir doğal kaynak olan arazilerin potansiyel ve kabiliyetine uygun kullanımını sağlamak adına atılması gereken adımlar belirlenmeye çalışılmıştır. Arazilerin verimli ve sürdürülebilir kullanımı hem ekonomik problemleri azaltacak hem de geleceğe umut ile bakmayı sağlayacaktır. Çalışma sahasının arazi kullanımında yaşanan değişim son yıllarda artmıştır. Bu durumun en büyük nedenleri artan nüfus baskısı ve şehirleşme oranı ile sanayi ve teknolojide yaşanan değişimlerdir. İnsan eliyle arazi kullanımında yaşanan değişimin ne yazık ki araziye zarar verdiği ve geri dönüşü olmayan kayıplara neden olduğu görülmektedir. İnsanların doğada yaptıkları değişimleri daha sürdürülebilir ve çevreyi gözeterek yapmaları gerekmektedir. Ancak insanların çevreye hatalı müdahaleleri ile bazı alanlarda makilik arazilerin tarıma açıldığı şeklinde görülürken bazı alanlarda ise havza dışına göç verilmesi ile ekonomik getirisi olan ekili-dikili tarım arazilerinin boş kaldığı görülmektedir. Çalışmada 1985, 1995, 2005 ve 2015 yıllarına ait Landsat uydu görüntüleri temin edilmiş bu uydu görüntüleri Erdas ve ArcGIS programları kullanılarak işlenmiştir. Uydu görüntülerinin işlenmesinde kontrollü sınıflandırma yönteminden yararlanılmıştır. Ulaşılan sonuçlar birbiriyle kıyaslanmıştır. Arazinin doğal varlığı V göz önünde bulundurularak nasıl kullanılması gerektiği araştırılmış ve uygun kullanım şekli ArcGIS programı yardımıyla haritalandırılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda arazilerin büyük bölümünün kabiliyeti ölçüsünde kullanılmadığı, çayır ve mera arazilerinin tarıma açıldığı, verimli olabilecek tarım arazilerinin de yerleşime açıldığı görülmüştür. Bunun yanında bölgedeki turizm varlıkları bölge ekonomisine yeterli katkıyı sağlamamıştır. Arazilerin tüm coğrafi bileşenler dikkate alınarak tekrar tasnif edilmesi gerektiği, sürdürülebilir tarımsal kalkınma adına havza yönetim planı oluşturularak yeni bir planlamaya gidilmesi gerektiği tespit edilmiştir.